12 лістапада, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Спроба ігнараваць шматгалоссе і разыходжанне меркаванняў у Арганізацыі па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе (АБСЕ) - шлях да разбурэння арганізацыі. Аб гэтым заявіў пастаянны прадстаўнік Беларусі пры АБСЕ Андрэй Дапкюнас на пасяджэнні арганізацыі напярэдадні міністэрскай сустрэчы АБСЕ, паведамілі БЕЛТА ў прэс-службе МЗС Беларусі.
На пасяджэнні абмяркоўвалася прадстаўленае дзеючым фінскім старшынствам бачанне шляхоў павышэння эфектыўнасці і мадэрнізацыі дзейнасці арганізацыі. Ацэньваючы шматстаронкавы дакумент з прапановамі дзяржаў - удзельніц АБСЕ аб тым, як зрабіць арганізацыю адпаведнай свайму прызначэнню, пастаянны прадстаўнік Беларусі звярнуў увагу на тое, што ў дакуменце ўпушчана асноўная праблема цяперашняга стану арганізацыі і практычна не разглядаецца самае глыбокае, асноўнае пытанне "чаму?". Чаму трэба было падпісваць Хельсінкскі Заключны акт, чаму Еўропа аказалася ў цяперашняй сітуацыі, чаму дыпламаты дзяржаў - удзельніц АБСЕ не могуць дабіцца такога ж поспеху, як іх папярэднікі ў 1975 годзе?
На думку беларускага дыпламата, дакумент старшыні АБСЕ не дае сумленных і ўзважаных адказаў на гэтыя пытанні.
Андрэй Дапкюнас заявіў, што сёння трэба гаварыць аб выратаванні не столькі арганізацыі як такой, а аб выратаванні будучыні шматбаковага ўзаемадзеяння і супрацоўніцтва ў рэгіёне, будучыні бяспекі ў Еўропе. Прадстаўнік Беларусі прапанаваў дзяржавам пачаць з простага: размаўляць адзін з адным - у вялікай зале, у невялікіх групах, сам-насам. Не мае значэння, як - галоўнае проста гаварыць адзін з адным, слухаць, думаць.
"Прычым важна весці размову не толькі з сябрамі і аднадумцамі, а ў першую чаргу з тымі, з кім тваё меркаванне разыходзіцца", - падкрэсліў дыпламат.
Пасол Беларусі сказаў, што адно з ключавых адрозненняў працэсу, які папярэднічаў падпісанню Заключнага акта ў Хельсінкі ў 1975 годзе, ад таго, што адбываецца сёння ў Вене, заключаецца ў тым, што паўстагоддзя таму дыпламаты проціборствуючых геапалітычных лагераў праводзілі класічную дыпламатычную работу, вялі складаныя перагаворы за закрытымі дзвярыма, без непатрэбнага апавяшчэння. Сёння, спакусіўшыся аператыўнасцю і піяр-прывабнасцю сацыяльных сетак, многія дэлегацыі практыкуюць тое, што некаторыя называюць "публічнай дыпламатыяй" - гэта штотыднёва адбываецца на пасяджэннях Пастаяннага камітэта АБСЕ. На думку Андрэя Дапкюнаса, гэта наўрад ці можна назваць дыпламатыяй.
"За 50 адносна паспяховых гадоў існавання Хельсінкскага працэсу многія забылі, што Заключны акт быў падпісаны не толькі ў азнаменаванне зноў набытага пачуцця міжнароднага адзінства, але перш за ўсё - для пераадолення адчужэння і варожасці паміж дзяржавамі-праціўніцамі. Сёння перад дзяржавамі - удзельніцамі АБСЕ, на жаль, гэта задача стаіць зноў", - адзначыў ён.
Закранаючы нярэдкія сёння спробы аспрэчыць асноўны для АБСЕ прынцып кансэнсусу і, па сутнасці, выключыць Беларусь і Расію з механізма прыняцця рашэнняў, Андрэй Дапкюнас заявіў, што такія ідэі дэманструюць яўнае неразуменне саміх прычын стварэння АБСЕ.
"Вядомае выказванне аб тым, што Арганізацыя Аб'яднаных Нацый створана не для таго, каб прынесці чалавецтву рай, а каб выратаваць яго ад пекла, у поўнай меры прымяняльна і да АБСЕ. Калі нехта лічыць АБСЕ магчымай і пажаданай толькі як арганізацыю аднадумцаў, гэта вельмі наіўны погляд на свет. Больш таго, для АБСЕ гэта азначала б развал арганізацыі, гэта шлях у нікуды", - сказаў дыпламат.
Пастаянны прадстаўнік Беларусі крытычна пракаменціраваў прапанову аб складанні ў АБСЕ спецыяльнага кодэкса ўзаемапаважлівых паводзін у ходзе дыскусіі. Замест гэтага ён прапанаваў кожнаму ўдзельніку дыскусіі проста паспрабаваць зрабіць асабісты выбар на карысць такога спосабу ўзаемадзеяння, які не зневажае і не прыніжае апанента, які не заснаваны на самазадаволеным адчуванні асабістай або калектыўнай перавагі.
"Высакамернае сцвярджэнне ўласнай праўды ніколі не садзейнічала пабудове дыялогу, - заявіў Андрэй Дапкюнас. - Кожны раз, калі дыпламаты ў дыскусіі называюць суверэнны замежны ўрад "рэжымам", кожны раз, калі катэгарычна кідаюць у твар субяседніку "вы павінны", "вам трэба", кожны раз, калі, між іншым, навешваюць на сваіх апанентаў танныя абвінаваўчыя ярлыкі, кожны такі раз такія праведныя аратары папросту самі сябе выключаюць з гульні, становяцца для апанентаў нябачнымі, іх меркаванне перастае мець значэнне для іншых".
Нагадаўшы аб рэкамендацыйным характары ініцыяванага старшынёй АБСЕ працэсу, пастаянны прадстаўнік Беларусі пажадаў яму поспеху, але пры гэтым сказаў, што рэальны прарыў у рабоце АБСЕ, у ажыўленні арганізацыі адбудзецца толькі тады, калі кожная з дзяржаў-удзельніц прыме для сябе ўласнае рашэнне аб тым, каб інакш, чым сёння, будаваць сваё ўзаемадзеянне з партнёрамі па арганізацыі.