Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 27 верасня працаваў на ўсходзе краіны - у рэгіёнах, якія патрабуюць асаблівай увагі. Сюды кіраўнік дзяржавы прыбыў пасля візіту ў Маскву і насычаных перагавораў з расійскім лідарам Уладзімірам Пуціным. Ад пытанняў больш глабальнага характару і міждзяржаўнага супрацоўніцтва, што прагучалі напярэдадні ў размове двух лідараў, Аляксандр Лукашэнка пасля прыбыцця ў Беларусь звярнуўся да пытанняў прыкладнога рэгіянальнага значэння, якія не менш важныя для будучыні краіны. У Шклоўскім раёне Магілёўскай вобласці Прэзідэнт наведаў сельгаспрадпрыемства "Гарадзец", дзе некалі быў кіраўніком і здолеў ператварыць адсталую гаспадарку ў паспяховую і стабільна працуючую. Што ўбачыў на месцы Прэзідэнт, што непрыемна яго здзівіла, а што, наадварот, парадавала, якія агульныя задачы паставіў кіраўнік дзяржавы для рэгіёна і для краіны ў цэлым - усе падрабязнасці рабочай паездкі Прэзідэнта ў матэрыяле БЕЛТА.
Першым аб'ектам, дзе спыніўся Аляксандр Лукашэнка, стаў машынны двор ЗАТ "ААБ-Агра Гарадзец". Убачанае кіраўнік дзяржавы ацаніў крытычна. Гэта датычылася і памяшканняў, дзе захоўваюцца аўтамабілі, іншая сельгастэхніка, запчасткі, і, уласна, самога стану тэхнікі. Прэзідэнт звярнуў увагу на безгаспадарчае стаўленне і адсутнасць парадку, што, паводле яго слоў, у негатыўным рэчышчы характарызуе не толькі работу кіраўніцтва прадпрыемства, але таксама і недапрацоўкі кіраўніцтва Шклоўскага раёна і Кіраўніцтва справамі, у структуры якога знаходзіцца "Гарадзец". Усё гэта прывяло да таго, што яны фактычна загубілі гаспадарку. "Шкада, вядома. Гэта горшая гаспадарка, якую я бачыў за апошнія два гады", - заўважыў Прэзідэнт.
Аднак у большай ступені гэтыя словы адносіліся да арганізацыі работы, банальнай безгаспадарчасці, ад якой даўно трэба было пазбавіцца і навесці парадак. Прычым зрабіць гэта даўно і не чакаючы візіту Прэзідэнта. А ўвогуле патэнцыял для развіцця ў "Гарадца" ёсць. І цяпер важна ўсім мабілізавацца, каб выправіць сітуацыю. На гэтым Прэзідэнт неаднаразова акцэнтаваў увагу ў час рабочай паездкі як у размове з чыноўнікамі, так і ў размове з мясцовымі жыхарамі.
Дарэчы, даведаўшыся аб прыездзе Прэзідэнта, мясцовыя жыхары і работнікі прадпрыемства сабраліся недалёка ад машыннага двара ў надзеі паразмаўляць з кіраўніком дзяржавы. Аляксандр Лукашэнка цёпла ўсіх прывітаў і пазнаў некаторых з тых, з кім у свой час працаваў у "Гарадцы". У шчырай размове Прэзідэнт расказаў, што яму часта ўспамінаюцца тыя часы і нават сніцца работа ў "Гарадцы", таму ён даўно хацеў асабіста пабываць тут і на месцы азнаёміцца са станам спраў. "У мінулым годзе неяк не атрымалася і ў першай палавіне гэтага года. А тут думаю, з Масквы буду ляцець, прызямліўся - заеду, пагляджу. Можа, сніцца не будзе", - з доляй гумару расказаў Аляксандр Лукашэнка.
Прадаўжаючы размову аб праблемах прадпрыемства і іх прычынах, Прэзідэнт падкрэсліў, што ў першую чаргу калектыву не хапае дысцыпліны, прычым пачынаючы ад самога кіраўніка гаспадаркі. "Важна дысцыпліна. У вас тут сёння дысцыпліны няма, - сказаў Прэзідэнт. - Кіраўнік павінен быць валявым, настойлівым". Галоўная прычына таго, што адбываецца, паводле яго слоў, - у нестараннасці. У гэтым плане Прэзідэнт арыентаваў мясцовую вертыкаль і цяперашняга маладога кіраўніка гаспадаркі быць больш патрабавальнымі ў адносінах да работнікаў. Не лічыць да трох, вобразна кажучы, у чаканні выканання пастаўленых задач або даручэнняў, заахвочваць тых, хто добра працуе і, наадварот, караць рублём за недахопы. "Трэба, каб працавала сістэма: ты за гэта адказваеш, ты - за гэта. Трэба, каб людзі варушыліся", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
"Не будзе дысцыпліны - нічога не будзе. Будзеш траціць грошы, якія нехта будзе гарбаціцца і зарабляць, і ўсё гэта будзе ўпустую, калі не будзе дысцыпліны", - звярнуў увагу кіраўнік дзяржавы.
Прэзідэнт паставіў задачу кіраўніку "Гарадца", мясцовым уладам і кіраўніцтву Кіраўніцтва справамі да вясны навесці ідэальны парадак. "Тут ёсць магчымасць для таго, каб мець добрую гаспадарку", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.
Можна, вядома, спасылацца на тое, што якасць глебы тут не такая, як у іншых рэгіёнах, але ў сучасных умовах гэта нельга лічыць вызначальным фактарам. Пры належным узроўні выканальніцкай і тэхналагічнай дысцыпліны цалкам рэальна збіраць добры ўраджай. Тым больш Беларусь мае каласальны вопыт у развіцці аграпрамысловага комплексу і ўжо экспартуе яго за мяжу. Адзін са свежых прыкладаў - Зімбабвэ, дзе дзякуючы беларускай сельгастэхніцы і трансферу тэхналогій упершыню за доўгія гады ўдалося забяспечыць харчовую бяспеку, сабраць больш чым дастатковы для ўласных патрэб ураджай пшаніцы. Кіраўніцтва Зімбабвэ цяпер рэгулярна выказвае ўдзячнасць беларускаму боку: "Дзякуй вам, мы накармілі свой народ".
"Не скажу, што мы тут супербагатыя, але ў нас, у Беларусі, хто хоча зарабіць - ён можа зарабіць. Не толькі на зямлі. Таму - толькі праца", - падкрэсліў беларускі лідар.
З гэтым сцверджэннем кіраўніка дзяржавы пагадзіліся ўсе прысутныя мясцовыя жыхары і работнікі прадпрыемства. А тыя, хто ў свой час працаваў тут пад кіраўніцтвам Аляксандра Лукашэнкі, яшчэ і звярнулі ўвагу, наколькі за апошні час змяніліся ўмовы працы - у лепшы бок. Раней, на думку многіх, было значна складаней але людзі пры гэтым працавалі, імкнуліся нешта палепшыць.
"Калі я сюды прыйшоў, гаспадарка была горшая ў Савецкім Саюзе. Нам ніхто не прыходзіў тут і саломку не падсцілаў, каб было зручна. Выкарабкваліся самі", - заўважыў наконт гэтага Прэзідэнт. А цяперашняе маладое пакаленне даходзіць да таго, што нават у такой асабістай справе, як нараджэнне дзяцей, разлічвае не столькі на сябе, колькі на падтрымку дзяржавы.
Прэзідэнт звярнуў увагу, што з боку дзяржавы за гады незалежнасці было нямала зроблена для таго, каб стварыць умовы для жыцця людзей, сацыяльную інфраструктуру. "А як бы вы жылі, калі б дзяржава не дапамагла? Я намякаю на тое, што за вамі даўжок (у сэнсе адказнай работы дзеля будучыні сваёй і сваёй краіны)", - дадаў беларускі лідар.
"Лепш працаваць на зямлі, чым ваяваць, - заявіў кіраўнік дзяржавы. - Таму давайце працаваць, каб была эканоміка. І жалезная павінна быць дысцыпліна. Сістэму трэба стварыць такую, дзе ўсе павінны быць дысцыплінаванымі: сказаў гэта - трэба зрабіць. Не трэба нічога больш. Толькі вось гэта зрабіць".
Яшчэ адной кропкай маршруту ў час прэзідэнцкай паездкі стала кукурузнае поле "ААБ-Агра Гарадзец", дзе Аляксандра Лукашэнку цікавілі ў тым ліку разлікі на ўраджай кукурузы. Паводле слоў міністра сельскай гаспадаркі і харчавання Юрыя Горлава, кукурузай засеяна каля 1 млн 300 тыс. га, большую частку ўбіраюць на сілас. Ураджай кукурузы на зерне плануецца прыкладна каля 2 млн 200 тыс.т.
"Інакш кажучы, два дзвесце - гэта мінімальнае, што мы можам атрымаць? - удакладніў Прэзідэнт і атрымаў сцвярджальны адказ. - Карацей, табе трэба два дзвесце - два з палавінай атрымаць збожжа. Гэта і плюшчыць, і сушыць будзем. Астатняе - у сілас".
Міністр пацвердзіў, што пасля неабходнай дапрацоўкі гэта зерне кукурузы ў дастатковай колькасці будзе выкарыстана на корм для буйной рагатай жывёлы, свіней, а таксама птушкі. "А ўвогуле нам трэба выходзіць на 3 млн т зерня кукурузы", - адзначыў Юрый Горлаў.
"Значыць, тры мільёны мы пры нармальнай тэхналогіі проста можам атрымаць. Вось трэба і ставіць задачу. Лічы, ты яе сам сабе на будучае паставіў", - рэзюмаваў Прэзідэнт.
Яшчэ адной тэмай размовы стала вырошчванне такой немалаважнай сельгаскультуры, як цукровыя буракі. Гаварылі пра аптымальныя плошчы іх пасеваў. Пытанне асабліва вострае з улікам таго, што цукровыя заводы, якія знаходзяцца на захадзе або ў цэнтры краіны, працуюць у асноўным з бліжэйшымі рэгіёнамі. А даставіць цукровыя буракі ў тую ж Гарадзею - асобная задача. Прэзідэнт прапанаваў рашэнне.
"Давайце паглядзім. У нас у цэнтры, на захадзе чатыры цукраперапрацоўчыя заводы. Тут, на ўсходзе, няма. Але калі мы бачым (перспектыву. - Заўвага БЕЛТА), маленькі заводзік можна тут пабудаваць. Мы гэта ўмеем рабіць, гэта нескладанае збудаванне", - заўважыў кіраўнік дзяржавы. Пры гэтым, дадаў ён, павінна быць разуменне, што гэты завод удасца забяспечыць буракамі.
А потым размова зайшла пра недахопы, якія, на жаль, ёсць і ў раёне, і ў гаспадарцы "Гарадзец". На іх Прэзідэнт звярнуў увагу па дарозе на кукурузнае поле, да якога ён паехаў не па запланаваным маршруце, а праз больш аддаленыя ад асноўных дарог тэрыторыі Шклоўскага раёна, у тым ліку ў наваколлі вёсак Крывель і Путнікі. Так званыя "мядзведжыя куты".
Наконт апошніх Прэзідэнт выказаўся асабліва эмацыянальна. Яму як ранейшаму кіраўніку гэтай гаспадаркі цяжка было заставацца абыякавым да таго, як цяпер выглядаюць асобныя ўчасткі ўрадлівых зямель у такіх аддаленых кутках. І нават калі там ёсць пасевы, выглядаюць яны часта сумна. На гэты раз кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу на вышыню пасеваў рапсу, якая сведчыць аб парушэнні тэхналогій - не ўнесеных своечасова рэгулятарах росту. У сувязі з гэтым Аляксандр Лукашэнка запатрабаваў ад міністра сельскай гаспадаркі і харчавання не дапускаць падобнага ў далейшым, тым больш што грошы на закупку хімічных рэчываў былі выдзелены своечасова, але не ўсе гаспадаркі гэтыя хімікаты атрымалі. Прэзідэнт таксама даручыў перайсці на цэнтралізаваныя закупкі такіх прэпаратаў, што дасць магчымасць зменшыць іх кошт і забяспечыць сістэме празрыстасць.
Акрамя безгаспадарчасці на зямлі, кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу на беспарадак у лесе - да гэтага часу не вывезены пасля буралому завалы, і запатрабаваў усё прыбраць, пакуль не згніло, а таксама перапрацаваць адпаведным чынам. Тым больш што дзяржава накіроўвае значныя фінансавыя рэсурсы ў дрэваперапрацоўчую прамысловасць.
"Не навядзём парадак - галоднымі будзем хадзіць!" - папярэдзіў Аляксандр Лукашэнка аб магчымых наступствах безгаспадарчасці ў цэлым па краіне.
Прэзідэнт зноў нагадаў пра свой тэзіс, што ў аснове ўсяго - эканоміка. "Дайце мне, я ж гавару, эканоміку - з астатнім я сам разбяруся, - сказаў ён. - Трэба прывесці краіну ў парадак. Аграгарадкі, былыя цэнтры гаспадарак і вялікія вёскі хаця б".
Кіраўніку дзяржавы паказалі тэхналогію дэсікацыі дронамі. Гучыць складана, але гэта толькі на паверку. Гэта працэс перадуборачнага высушвання раслін, які дазваляе мінімізаваць страты і аптымізаваць збор ураджаю. Дроны выкарыстоўваюцца для дэсікацыі рапсу, сланечніку, кукурузы, соі, збожжавых і зернебабовых, што дазваляе раўнамерна наносіць дэсіканты нават на вільготнай глебе.
Тэхналогія дэсікацыі мае шэраг пераваг. Сучасныя аградроны гарантуюць дакладнасць апрацоўкі без псавання пасеваў, што дазваляе скараціць час да ўборкі і палепшыць якасць ураджаю. Дзякуючы сваёй манеўранасці і кампактнасці дроны могуць дабрацца да мясцін, якія недаступны для традыцыйнай тэхнікі.
Аляксандр Лукашэнка ў дэталях распытаў спецыялістаў пра аградроны: дзе сабраны, як доўга могуць лятаць, якую плошчу здольны пакрыць. А потым пацікавіўся меркаваннем намесніка кіраўніка спраў Прэзідэнта Мікалая Шарснёва - вопытнага аграрыя. Той назваў аградроны цудоўнай тэхналогіяй.
"Гэта ж не толькі дэсіканты, можна ўносіць што хочаце", - заўважыў Прэзідэнт.
Аляксандр Лукашэнка таксама выказаўся пра тэхналогію дэсікацыі ў цэлым. Паводле яго слоў, гэты напрамак трэба развіваць. Зноў жа, калі ён сапраўды перспектыўны.
Фінальным пунктам у рабочай паездцы Прэзідэнта стаў камбікормавы завод у Шклове, дзе праводзілася мадэрнізацыя. Аляксандр Лукашэнка асабіста кантраляваў ход работ, быў у курсе таго, што адбывалася, заслухоўваў даклады кіраўніка спраў Прэзідэнта Юрыя Назарава па гэтым аб'екце.
Цяпер завод працуе пасля праведзенай рэканструкцыі, запушчаны новыя аўтаматызаваныя тэхналагічныя лініі, наладжаны працэс дасушвання і перапрацоўкі ў камбікорм розных відаў збожжа, уключаючы кукурузу і рапс. Вырабляюць тут камбікорм для птушкі, буйной рагатай жывёлы і свіней, што дае магчымасць істотна павялічыць эфектыўнасць у жывёлагадоўлі. Акрамя таго, з сыравіны робяць не толькі камбікорм, але і па-гаспадарску выкарыстоўваюць спадарожную прадукцыю. Напрыклад, пры вытворчасці камбікорму з рапсу тут жа адціскаюць рапсавы алей.
Ізноў пабываўшы на заводзе, кіраўнік дзяржавы пазітыўна ацаніў праведзеныя там работы па рэканструкцыі: "Вельмі разумна і так, як трэба".
Асобную ўвагу Прэзідэнт звярнуў на забяспечанасць завода сыравінай і рэнтабельнасць, неабходнасць знаходзіць разумны баланс паміж інтарэсамі самога прадпрыемства, якое хацела б набываць збожжа па больш нізкіх цэнах, і пастаўшчыкоў, якія імкнуцца атрымаць максімальную выручку за сваю прадукцыю. "Не абдзірай людзей, - папярэдзіў Прэзідэнт кіраўніка прадпрыемства. - Галоўнае - не крыўдзі вытворцаў".
Аляксандра Лукашэнку запэўнілі, што завод працуе з прыбыткам і сыравіна паступае ў дастатковых аб'ёмах. Напрыклад, каб прыцягнуць пастаўшчыкоў, завод прымяняе схему ўзаемазалікаў.
Яшчэ адзін аспект, на які ўказаў Прэзідэнт, - гэта работа прадпрыемства не толькі пад патрэбнасці Шклоўскага раёна, але і суседніх рэгіёнаў.
Цяпер на тэрыторыі прадпрыемства завяршаецца мадэрнізацыя адміністрацыйнага комплексу, дзе размесціцца ў тым ліку і кафэ, якое будзе адкрыта для ўсіх жадаючых. "Усё правільна зрабілі. Трэба яшчэ нешта зрабіць - можа, недзе дапаможам. Калі трэба для людзей нешта, што грошы будзе прыносіць, трэба рабіць", - сказаў кіраўнік дзяржавы.
"А так - добра выглядае, - ацаніў убачанае Прэзідэнт. - У адрозненне ад "Гарадца" добра выглядае гэты комплекс. З розумам (усё зроблена. - Заўвага БЕЛТА). Ідэальна".