Прамовы і інтэрв’ю

"Рэформы не з'яўляюцца чымсьці неўласцівым для Беларусі. Нельга сказаць катэгарычна, што за апошнія гады нічога не адбывалася ў краіне і тут нейкі застылы час, дзе не было ніякіх спроб. Эканоміка натуральным шляхам мяняецца, з'яўляецца і расце прыватны сектар, расце малы бізнес, з'яўляюцца замежныя інвестыцыі", - адзначыў Кірыл Руды.

Таксама, паводле яго слоў, органы дзяржаўнага кіравання пастаянна спрабуюць правесці структурныя рэформы - у адпаведнасці з разуменнем і магчымасцямі. Напрыклад, вызначаюцца прыярытэты і туды ўкладаюцца рэсурсы. Кірыл Руды нагадаў, што ў 2013-2014 гадах ствараліся спецыяльныя міжведамасныя рабочыя групы па рэфармаванні цэлых галін. Прыняты шэраг дырэктыў, дэкрэтаў - па развіцці прадпрымальніцтва, развіцці і падтрымцы бізнесу ў малых і сярэдніх гарадах. "Трэба быць аб'ектыўным і сказаць, што рэформы ідуць. Галоўны вынік - яны магчымы", - адзначыў Кірыл Руды.

Пры гэтым ён падкрэсліў, што цяпер неабходнасць рэформ невідавочная для шырокіх мас. "Як мне здаецца, успрыманне рэформ для шырокіх мас асацыіруецца з рэформамі Савецкага Саюза, але складана параўнаць дэфіцыт тавараў, які быў у СССР, харчовыя карткі з тым, што адбываецца цяпер у Беларусі. Складана параўнаць з Сінгапурам 1960 года, складана параўнаць з Кітаем 1970-х гадоў, калі былі міграцыя, масавы голад, і гэта, безумоўна, падштурхоўвала ўладу для сапраўды сур'ёзных структурных рэформ. Нічога гэтага ў Беларусі няма, таму яўнага грамадскага запыту на правядзенне рэформ, акрамя як у вузкім коле спецыялістаў, не бачу", - растлумачыў Кірыл Руды.

Пры гэтым ён лічыць, што рэформы невідавочныя і для кіраўнікоў, паколькі часта рэальная інфармацыя ад адказных, кампетэнтных людзей у поўнай меры не дакладваецца або дакладваецца з пэўнымі скажэннямі.

Кірыл Руды мяркуе, што ў Беларусі няма знешніх стымулаў для правядзення рэформ. Паводле яго слоў, для краін Цэнтральнай і Усходняй Еўропы такім было імкненне ўступіць у Еўрапейскі саюз. "Але ўсе краіны, акрамя Латвіі, пасля ўступлення ў ЕС прыпынялі рэформы. Некаторыя нават вярталіся да менш рыначнага кіравання", - канстатаваў ён.

Што датычыцца знешніх стымулаў для Беларусі, якімі ён назваў запаволенне рэгіянальнай эканомікі, зніжэнне цэн на нафту, узмацненне ўплыву Расіі, то ў такіх умовах краіна жыве не першы год.

Паводле яго слоў, перагрузка дзяржапарату надзённымі праблемамі не пакідае ні сіл, ні часу на прыняцце стратэгічных рашэнняў. Акрамя таго, важна, хто менавіта будзе ажыццяўляць рэфармаванне.

Пры гэтым Кірыл Руды назваў тры ўмовы, пры якіх рэформы атрымліваюцца і могуць атрымацца ў тым ліку ў Беларусі. "Мяркую, патрэбна далучэнне грамадства, пастаянныя растлумачэнні, празрыстасць, прычым празрыстасць не толькі саміх рашэнняў, але і працэсу іх прыняцця. Патрэбна яснасць чаканняў, каб усе разумелі, чаго мы чакаем, што за рэформы і да чаго яны прывядуць. У гэтым і заключаецца асветная роля эканамістаў", - адзначыў ён.

Другой умовай ён назваў запыт на рэформы з боку сярэдняга класа. Паводле слоў Кірыла Рудага, у Беларусі з улікам ваганняў валютнага курса і змянення даходаў сярэдні клас няўстойлівы. Так, па статыстыцы навукова-даследчага інстытута Мінэканомікі, у маі 2014 года сярэдні клас складаў 49 працэнтаў, у маі 2015 года - 39 працэнтаў. У сярэднім у свеце - 50-70 працэнтаў.

Паводле яго слоў, трэцяя ўмова - запыт на рэформы з боку палітычнай эліты. "Апошнія гады ў нас з'явіўся ва ўрадзе, нацыянальным банку пэўны зрух пакаленняў. Больш таго наш урад і Нацбанк з 2013 года незалежна ад таго, хто іх узначальвае, фарміруюць праграму эканамічных рэформ. Можна сказаць, што адбыўся і ментальны зрух. Як ні круці, яны прапануюць рэформы. Таму з кожным годам адны і тыя ж рэформы распрацоўваюцца не для міжнародных арганізацый, а для самой краіны. Яны ўсведамляюць іх неабходнасць", - адзначыў Кірыл Руды.