Падзеі, факты, анонсы

XXX Дзень беларускага пісьменства. Чым парадуе Гарадок гасцей свята (дасье БЕЛТА)

Юбілейны, XXX Дзень беларускага пісьменства пройдзе 2-3 верасня ў Гарадку Віцебскай вобласці.

Гарадок славіцца сваімі багатымі традыцыямі і творчай спадчынай. Гарадоцкая зямля - радзіма Канстанціна Вераніцына, аўтара аднаго з самых папулярных твораў беларускай літаратуры XIX стагоддзя - паэмы "Тарас на Парнасе", якая доўгі час лічылася ананімнай. У 1973 годзе доктар філалагічных навук Генадзь Кісялёў прыадкрыў заслону тайны аўтарства. Пазней у горадзе заснавалі фестываль у гонар знакамітага земляка пад назвай "Гарадоцкі Парнас" і ўстанавілі скульптуру галоўнаму герою паэмы - палясоўшчыку Тарасу.

Урачыстасці Дня беларускага пісьменства ўжо шмат гадоў праводзяцца ў розных гарадах Беларусі для папулярызацыі лепшых традыцый нацыянальнай культуры і друкаванага слова. Свята прымаюць гістарычныя і культурныя цэнтры, з якімі звязана жыццё вядомых дзеячаў краіны. Традыцыя святкавання Дня беларускага пісьменства зарадзілася ў 1994 годзе, калі 28 жніўня ў Полацку ўпершыню прайшлі мерапрыемствы ў гонар Дня беларускага пісьменства і друку. 26 сакавіка 1998 года быў прыняты ўказ Прэзідэнта нумар 157 "Аб дзяржаўных святах, святочных днях і памятных датах у Рэспубліцы Беларусь", які ўстанавіў, што Дзень беларускага пісьменства будзе штогод адзначацца ў першую нядзелю верасня. З гэтага моманту свята атрымала асабліва шырокі размах і падтрымку на самым высокім узроўні.

Сталіцамі маштабнай урачыстасці раней ужо станавіліся Полацк, Тураў, Навагрудак, Нясвіж, Орша, Пінск, Заслаўе, Мсціслаў, Мір, Камянец, Паставы, Шклоў, Барысаў, Смаргонь, Хойнікі, Ганцавічы, Глыбокае, Быхаў, Шчучын, Рагачоў, Іванава, Слонім, Бялынічы, Капыль. У 2022 годзе XXIX Дзень беларускага пісьменства праходзіў у Добрушы. У канцэпцыю свята было закладзена некалькі асноўных тэм: Год гістарычнай памяці, гісторыка-культурная і духоўная спадчына Добрушскага раёна, юбілеі класікаў беларускай літаратуры Янкі Купалы, Якуба Коласа і Максіма Багдановіча.

У гарадах, якія прымаюць Дзень беларускага пісьменства, праводзяцца маштабныя работы па рамонце, рэканструкцыі і аднаўленні будынкаў, вуліц і плошчаў, абнаўленні жыллёвага фонду, уводзяцца ў эксплуатацыю аб'екты сацыяльна-культурнай сферы, адкрываюцца помнікі архітэктуры і мастацтва. У час свята ўдзельнікі і госці знаёмяцца з новымі кніжнымі выданнямі, сустракаюцца з беларускімі і замежнымі літаратарамі, журналістамі, выдаўцамі, слухаюць выступленні паэтаў і пісьменнікаў, творчых калектываў і выканаўцаў.

Сёння Гарадок - гэта сучасны населены пункт, які дынамічна развіваецца. Ён размешчаны прыкладна за 30 км ад Віцебска. Паводле даных на 1 студзеня 2023 года, у Гарадку пражывала 11570 чалавек. Праз Гарадок праходзіць чыгунка Віцебск - Невель, а таксама аўтамабільная траса М8.

У час правядзення Дня беларускага пісьменства Гарадок напоўніць гасцей асаблівай энергетыкай, іх чакае шмат цікавых падзей. Сімвалічна, што 30-годдзе свята адзначаецца на Віцебскай зямлі, якая дала асноўны імпульс развіццю беларускага кнігавыдання праз знакавых прадстаўнікоў асветнага цэнтра Полацкага манастыра (Ефрасіння Полацкая, Францыск Скарына, Сімяон Полацкі і інш.).

Асноўнай тэмай свята ў Гарадку будзе юбілей Дня беларускага пісьменства. Акрамя таго, у час свята знойдуць сваё адлюстраванне 140-годдзе з дня нараджэння Янкі Маўра, а таксама гісторыя, культура і традыцыі гарадоцкай зямлі. Будуць раскрывацца тэмы Года міру і стварэння, абвешчанага ў Беларусі ў 2023 г., і 80-годдзя вызвалення Гарадка ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Гарадок узмоцнена рыхтаваўся да прыёму гасцей: больш за 60 аб'ектаў абнавілі да свята. На доме па вуліцы Савецкай у Гарадку размясцілі мурал, прысвечаны гарадам, якія прымалі Дзень пісьменства. На ім прысутнічае герб кожнага горада, што быў аб'яўлены сталіцай беларускага пісьменства. Быў абноўлены Вераніцынскі сквер. Таксама ў Гарадку з'явіліся скульптурныя кампазіцыі, падрыхтоўкай якіх займаліся студэнты Беларускай акадэміі мастацтваў. Асноўным арт-аб'ектам стаў буквар, які ўрачыста адкрыюць 2 верасня ў Вераніцынскім скверы.

Змяніўся выгляд "Гарадоцкага Дома рамёстваў і фальклору" і "Гарадоцкі раённы краязнаўчы музей". Цікава, што ў "Доме рамёстваў" зрабілі драўляную кнігу з дэкаратыўнай устаўкай - выявай Францыска Скарыны, якую ўрачыста перададуць гаспадару Дня беларускага пісьменства ў 2024 годзе - Івацэвічам у Брэсцкай вобласці.

Старт юбілейным мерапрыемствам Дня беларускага пісьменства 30 жніўня дала рэспубліканская навукова-асветная экспедыцыя "Дарога да святынь".

2-3 верасня пройдзе "Фестываль кнігі і прэсы", адметнай асаблівасцю якога ў бягучым годзе стануць тэматычныя выставы гарадоў, у якіх раней праводзіўся Дзень беларускага пісьменства, а таксама маштабная выстава праекта "Бацькаўшчына. У пошуках страчанага" Міністэрства інфармацыі і лаўрэата прэміі "За духоўнае адраджэнне" Уладзіміра Ліхадзедава. Гасцям прапануюць ацаніць чай "Бацькаўшчына". У выставачных павільёнах дэлегацыі ўсіх абласцей прадставяць найбольш яркія кніжныя праекты, выдадзеныя ў гарадах, якія былі ў свой час сталіцамі Дня беларускага пісьменства, правядуць прэзентацыі новых праектаў з удзелам аўтараў, членаў Саюза пісьменнікаў Беларусі.

На цырымоніі адкрыцця Дня беларускага пісьменства 2 верасня будуць узнагароджаны пераможцы Нацыянальнай літаратурнай прэміі. У 2023 годзе на конкурс было прадстаўлена 68 кніжных праектаў. Пасля іх вывучэння экспертнай камісіяй на разгляд журы былі прадстаўлены 46 работ як ужо вядомых, так і маладых аўтараў. Журы назвала шэсць пераможцаў.

Адметнасцю цяперашняга форуму стануць пастаноўка-мюзікл "Тарас на Парнасе", якую прадставяць на ўрачыстай цырымоніі адкрыцця, і канцэрт на аснове рэпертуару вядомага беларускага кампазітара Ігара Лучанка.

Адной з асноўных лакацый правядзення маштабнага мерапрыемства будзе Вераніцынскі сквер, дзе пройдзе фестываль народнай творчасці, беларускай паэзіі і фальклору "Гарадоцкі Парнас", а таксама фестываль "Мара гурмана" з конкурсамі тартоў, пірагоў і смачных букетаў. Там будзе працаваць і пляцоўка з кніжным фестывалем, асобныя пляцоўкі для моладзі, а таксама інтэрактыўныя пляцоўкі і выстава кнігадрукавання. Будзе прадстаўлена гістарычная рэканструкцыя "Гарадоцкі кірмаш", якая арганізуецца пры падтрымцы Міністэрства адукацыі. Запланавана і тэматычная рэканструкцыя гістарычных падзей, прысвечаная Году міру і стварэння.

Таксама пройдзе абласны фестываль дзяцей і моладзі "Прастора". Адбудуцца паказальныя выступленні і майстар-класы па розных відах спорту, адкрыты раённы турнір па міні-футболе.

Будзе працаваць газетны бульвар, спартыўная і дзіцячая пляцоўкі. Запланавана правядзенне тэматычных мерапрыемстваў, арганізаваных Нацыянальнай бібліятэкай Беларусі, Нацыянальным мастацкім музеем, Нацыянальным акадэмічным драматычным тэатрам імя Я.Коласа.

3 верасня святочныя мерапрыемствы пачнуцца з традыцыйнай Боскай літургіі, якой і завершыцца навукова-асветная экспедыцыя "Дарога да святынь". У гэты ж дзень таксама адбудзецца ўзнагароджванне пераможцаў конкурсу "Хвала рукам, што пахнуць хлебам".

Госцем юбілейнага свята стане заслужаны артыст Расіі, ураджэнец Беларусі, Сяргей Валчкоў, які ўпрыгожыць сваёй творчасцю канцэрт закрыцця.

Традыцыйна ў рамках свята пройдуць міжнародны круглы стол з удзелам беларускіх і замежных пісьменнікаў, навукова-практычная канферэнцыя "Гарадоцкія чытанні" сумесна з Нацыянальнай акадэміяй навук. Напярэдадні святкавання Дня беларускага пісьменства адбыўся фінал і запіс відэаверсіі рэспубліканскага конкурсу юных чытальнікаў "Жывая класіка". У бягучым годзе ў конкурсе прынялі ўдзел каля 10 тыс. школьнікаў, якія чыталі свае любімыя творы класікаў беларускай літаратуры і сучасных аўтараў. Трансляцыя фіналу пройдзе 3 верасня. Запланавана таксама правядзенне гала-канцэрту фіналістаў конкурсу "Жывая класіка".

Штогадова выдавецтва "Мастацкая літаратура" выпускае кнігі, звязаныя з мясцінамі, дзе праходзіць Дзень беларускага пісьменства. У бягучым годзе свет убачыла перавыданне "Тараса на Парнасе". Акрамя самой паэмы, у кнізе прадстаўлены главы з кнігі доктара філалагічных навук Генадзя Кісялёва пра нялёгкія пошукі гістарычнай праўды адносна таго, хто з'яўляецца аўтарам паэмы. Адзін з раздзелаў выдання таксама прысвечаны Гарадоцкаму краязнаўчаму музею. Да літаратурнага свята выпушчаны друкаваныя выданні, прысвечаныя Гарадку і раёну: "Гарадоцкі край", "Рака памяці", "Пад небам высокім Радзімы", "Ад Віцебска да Полацка. Падарожжа ў часе".

Спецыяльна да свята абнавілі каля трох дзясяткаў культурна-пазнавальных, рэлігійных, гастранамічных і ваенна-гістарычных турыстычных маршрутаў. Асноўным будзе маршрут, звязаны з аўтарам паэмы "Тарас на Парнасе" пісьменнікам Канстанцінам Вераніцыным. Маршрут пачынаецца ў Гарадку, а затым вядзе па родных мясцінах пісьменніка ў вёску Астраўляне. Таксама турыстам прапануюць цікавы дзевяцікіламетровы маршрут "Жамчужыны Гарадка", які праходзіць па трох азёрах: Лугавым, Арэхавым і Шчарбакоўскім.

версія для друку

зрабіць стартавай

дабавіць у выбранае