Галоўныя навіны

У Рэспубліцы Беларусь Дзень усенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа

22 чэрвеня, Мінск /Кар. БЕЛТА/. У Беларусі сёння Дзень усенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа. У гэты дзень у краіне ўспамінаюць тых, хто цаной свайго жыцця выканаў абавязак па абароне Радзімы, усіх загінулых, закатаваных у фашысцкай няволі, тых, хто памёр у тыле ад голаду і нягод.

На світанні 22 чэрвеня 1941 года фашысцкая Германія, парушыўшы Дагавор аб ненападзенні, пачала вайну супраць Савецкага Саюза. Пачалася рэалізацыя плана "Барбароса", згодна з якім нямецкае ваеннае кіраўніцтва разлічвала правесці маланкавую вайну і адным ударам разграміць СССР.

На тэрыторыю Беларусі наступала самая магутная групоўка нямецкіх войскаў. Варожая авіяцыя бамбіла чыгуначныя вузлы, аэрадромы, а таксама Брэст, Гродна, Ваўкавыск, Баранавічы і іншыя беларускія гарады.

22 чэрвеня першымі рух ля савецкай граніцы заўважылі пагранічныя нарады. Лінейныя заставы пагранатрадаў у 4.00 зведалі моцны артылерыйскі і мінамётна-кулямётны абстрэл. Пасля першых ашаламляльных залпаў, непазбежнага хвіліннага замяшання пачуліся галасы камандзіраў: "Застава, у ружжо!"

Пад прыкрыццём артылерыі нямецка-фашысцкія войскі пачалі фарсіраваць пагранічныя рэкі. Ад заходняга берага сталі адплываць лодкі, плыты з пяхотай праціўніка, на ўсходні бераг пачалі выбірацца плаваючыя танкі, якія рушылі на ўсход, выходзячы да асноўных магістралей і дарог. Для знішчэння пагранічных застаў былі вылучаны спецыяльныя атрады аўтаматчыкаў.

Ужо ў 10.45 22 чэрвеня намеснік начальніка Заходняй пагранічнай акругі камбрыг Курлыкін дакладваў у штаб: "Баі ідуць па ўсім фронце, амаль ва ўсіх атрадах парушана сувязь, пагранічнікі змагаюцца да канца".

Стойкасць пагранічнікаў, іх масавы гераізм парушылі планы германскага камандавання, якое выдзеліла на падаўленне пагранічных застаў 30 мінут. Гітлераўцы захапілі Брэст і поўнасцю акружылі крэпасць, аднак яе абаронцы аказалі ўпартае супраціўленне захопнікам. Асобныя групы савецкіх воінаў прадаўжалі ваяваць у крэпасці да 20-х чысел ліпеня 1941 года.

Моцнае супраціўленне сустрэлі нямецкія войскі і на поўдзень ад Брэста, дзе 22 чэрвеня 1941 года савецкая 75-я стралковая дывізія пад камандаваннем генерала Сямёна Іванавіча Нядвігіна сумесна з караблямі Пінскай ваеннай флатыліі ў раёне Маларыты спыніла наступленне 53-га нямецкага корпуса. Дзякуючы ўмелым дзеянням савецкай групоўкі на гэтым напрамку тры нямецкія дывізіі, у тым ліку танкавая, былі вымушаны 23-27 чэрвеня перайсці да тактыкі вядзення абарончых баёў.

У першыя дні вайны войскі Заходняга фронту вялі цяжкія абарончыя баі ў Беларусі, наносілі контрудары. Байцы Чырвонай Арміі прадэманстравалі бяспрыкладную мужнасць і самаадданасць, што прывяло да поўнага крушэння плана маланкавай вайны.

У гады вайны на франтах Вялікай Айчыннай змагаліся больш за 1,3 млн беларусаў і ўраджэнцаў Беларусі. Вайсковымі злучэннямі ў час вайны камандавалі 217 генералаў і адміралаў - беларусаў. Імёны многіх нашых суайчыннікаў сталі легендарнымі, іх ведалі на ўсіх франтах. У баях пад Масквой вызначыліся Даватар, Лізюкоў, Сычэнка і многія іншыя. У адным з баёў на Курскай дузе лётчык Аляксандр Гаравец збіў дзевяць варожых самалётаў. Зінаіда Тусналобава-Марчанка вынесла з поля бою 128 параненых байцоў.

У гэтай вайне Беларусь страціла кожнага трэцяга жыхара - памяць аб іх будзе жыць вечна.

Усё больш і больш аддаляе нас час ад падзей Вялікай Айчыннай вайны, але подзвігі загінулых у баях, смутак аб мільёнах бязвінных ахвяр і трагедыя акупацыі застаюцца ў свядомасці людзей старэйшага пакалення, захоўваюцца ў памяці іх дзяцей, унукаў і праўнукаў.

У Беларусі нямала зроблена для ўвекавечання памяці аб загінулых і гэта работа прадаўжаецца. У 2016 годзе падпісаны ўказ "Аб увекавечанні памяці аб загінулых пры абароне Айчыны і захаванні памяці аб ахвярах войнаў". У лютым 2021 года пастановай урада зацверджана дзяржаўная праграма "Увекавечанне памяці аб загінулых пры абароне Айчыны" на 2021-2025 гады.

Асноўнымі формамі ўвекавечвання загінулых у ходзе войнаў з'яўляюцца дзяржаўны ўлік, добраўпарадкаванне і ўтрыманне воінскіх пахаванняў, пахаванняў ахвяр войнаў, унясенне даных у аўтаматызаваны банк даных "Кніга Памяці Рэспублікі Беларусь", стварэнне музеяў, мемарыяльных комплексаў, устаноўка помнікаў і памятных знакаў, прысвечаных важнейшым падзеям ВАВ, прысваенне імёнаў загінулых пры абароне Айчыны геаграфічным аб'ектам і арганізацыям.

У Дзень усенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа пройдзе рэспубліканская патрыятычная акцыя "Мінута маўчання" ў 12.00.

У Мінску 22 чэрвеня запланавана агульнагарадская цырымонія ўскладання кветак да Манумента Перамогі. У гэты дзень у сталіцы стартуе новая культурна-патрыятычная акцыя "Каляндар "Памяць".

У Брэсце падрыхтавалі насычаную праграму мерапрыемстваў, прысвечаных Дню ўсенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа. У Брэсцкай крэпасці адбыўся канцэрт-рэквіем Дзяржаўнага акадэмічнага сімфанічнага аркестра Беларусі пад кіраўніцтвам мастацкага кіраўніка і галоўнага дырыжора Аляксандра Анісімава, ускладанне кветак да Вечнага агню і пліт некропаля. Каля 300 ваенна-гістарычных рэканструктараў з Беларусі і замежжа аднавілі найбольш трагічныя эпізоды абароны Брэсцкай крэпасці.

Сёння ў мемарыяльным комплексе "Брэсцкая крэпасць-герой" таксама адбудзецца прэзентацыя кнігі "Партызанскі рух у гады Вялікай Айчыннай вайны" і пройдзе круглы стол на тэму "Вялікая Айчынная вайна: захаванне гістарычнай памяці". На X Беларуска-расійскім маладзёжным форуме прадставяць выстаўку "Памяць пакаленняў". Яна прысвечана памяці аб падзеях Першай і Другой сусветных войнаў. Выстаўка сабрала вынікі работы пошукавых клубаў, у прыватнасці розныя артэфакты: узнагароды, зброя, фатаграфіі.

У Магілёве прайшла традыцыйная акцыя "Звон смутку", якая сабрала на Буйніцкім полі моладзь, прадстаўнікоў працоўных калектываў, актыўных і неабыякавых жыхароў горада. Тут адбыўся жалобны мітынг-рэквіем, ускладанне кветак і праграма, прысвечаная памятнаму дню.

На базе Мемарыяльнага комплексу "Хатынь" сёння пройдзе выязная прэс-канферэнцыя на тэму "Нязгасны агонь у беларускіх сэрцах", прымеркаваная да Года гістарычнай памяці, Дня ўсенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа.

версія для друку

зрабіць стартавай

дабавіць у выбранае