Галоўныя навіны

Старшынства ў ЕАЭС пяройдзе Беларусі. Аб чым можа сказаць Лукашэнка на саміце ў Санкт-Пецярбургу?

У Санкт-Пецярбургу 20 снежня адбудзецца пасяджэнне Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета з удзелам лідараў краін "пяцёркі". Кіраўнікі дзяржаў пагутараць і ў больш шырокім фармаце Садружнасці - адразу пасля абмеркавання спраў еўразійскай эканамічнай інтэграцыі пройдзе нефармальны саміт СНД. Нягледзячы на тое што Беларусь у 2020 годзе будзе сустаршынстваваць у Садружнасці, пляцоўка ЕАЭС з пункту гледжання інфармацыйных падстаў цяпер выглядае куды больш значнай.

Чакаецца, што краіна з 1 студзеня прыме паўнамоцтвы старшыні ў органах ЕАЭС. Акрамя таго, у лютым бягучага года завяршаюцца паўнамоцтвы цяперашняга складу Калегіі Еўразійскай эканамічнай камісіі, і Беларусь атрымлівае права ўнесці кандыдатуру свайго прадстаўніка на пасаду старшыні Калегіі. Ужо вядома, што гэта Міхаіл Мясніковіч, які да нядаўняга часу ўзначальваў Савет Рэспублікі Нацыянальнага сходу, а ў мінулыя гады займаў іншыя вельмі адказныя дзяржаўныя пасады, уключаючы пасады прэм'ер-міністра, кіраўніка Адміністрацыі Прэзідэнта, кіраўніка Нацыянальнай акадэміі навук.

Такім чынам, саміт ЕАЭС у Санкт-Пецярбургу зусім не радавы. Гэта менавіта тое месца, дзе можна чарговы раз нагадаць аб прыярытэтах Беларусі ў пытаннях далейшай інтэграцыі і абазначыць існуючыя праблемы напярэдадні свайго старшынства.

Вядома, што ў парадак дня пасяджэння ўключаны пытанні, якія датычацца стратэгічных напрамкаў развіцця еўразійскай эканамічнай інтэграцыі, назначэння старшыні і персанальнага складу Калегіі Еўразійскай эканамічнай камісіі( ЕЭК), вынікаў дзейнасці і асноўных падыходаў да фарміравання кадравага складу ЕЭК, а таксама шэрага іншых канкрэтных напрамкаў міждзяржаўнага ўзаемадзеяння.

Аб чым менавіта на саміце ў Санкт-Пецярбургу будзе гаварыць Прэзідэнт Беларусі, стане вядома днём, калі лідары краін збяруцца ў Прэзідэнцкай бібліятэцы імя Барыса Ельцына. Аднак пазіцыя беларускага боку ў цэлым і асабіста кіраўніка дзяржавы заўсёды вельмі паслядоўная. Можна з упэўненасцю сказаць, што і ў перыяд старшынства краіна не мае намеру адступаць ад сваіх прынцыпаў, і гэта так ці інакш знойдзе адлюстраванне ў словах беларускага лідара.

Зняцце бар'ераў

Гэта менавіта тая тэма, за якую нязменна выступае Беларусь - краіна з адкрытай, экспартна арыентаванай эканомікай, а таму вельмі зацікаўленая ў тым, каб айчынныя тавары і паслугі маглі як мінімум на роўных канкурыраваць у тым ліку на рынку ЕАЭС. Пакуль жа, трэба прызнаць, у саюзе захоўваецца дастатковая колькасць бар'ераў, выключэнняў і абмежаванняў, хоць Дагавору аб ЕАЭС ужо і споўнілася пяць гадоў.

На юбілейным пасяджэнні Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета, якое прайшло 29 мая ў сталіцы Казахстана Нур-Султане, Аляксандр Лукашэнка чарговы раз заклікаў адмовіцца ад пратэкцыянісцкіх рашэнняў на нацыянальных узроўнях, увядзення разнастайных забаронных і абмежавальных мер. У гэтым Беларусь бачыць залог фарміравання трывалага фундамента саюза, паспяховага развіцця эканомік краін, якія ўдзельнічаюць у інтэграцыі. ЕАЭС жа задумваўся менавіта як адзіны рынак.

Прэзідэнт заўсёды падкрэсліваў важнасць якаснага выканання ўжо існуючых у саюзе дамоўленасцей, што павінна з'яўляцца прыярытэтам: па фарміраванні адзіных рынкаў, забеспячэнні свабоды перамяшчэння капіталаў, тавараў, работ і паслуг. "Актыўнасць на знешнім контуры і новых напрамках не павінна наносіць урон асноўнай дзейнасці па адмене бар'ераў, выключэнняў і абмежаванняў ва ўзаемным гандлі", - заявіў кіраўнік дзяржавы на саміце ў Казахстане.

У гэтым плане Аляксандр Лукашэнка прапаноўваў далейшае пашырэнне паўнамоцтваў саюзных органаў, у першую чаргу ў частцы процідзеяння ўвядзенню бар'ераў. Адна з такіх заяў прагучала менш за тры месяцы таму ў Ерэване: "Бар'ераў у саюзе і так дастаткова. Асабліва насцярожвае, калі яны ўводзяцца ў такіх значных сферах, як, напрыклад, дзяржзакупкі. Настаў час кіраўнікам дзяржаў разгледзець набалелую тэму і прыняць палітычнае рашэнне". Магчыма, лічыць Прэзідэнт, трэба ўзмацніць кампетэнцыю Еўразійскай эканамічнай камісіі і Суда ЕАЭС.

Кааперацыя і супрацоўніцтва

Канкурэнцыя канкурэнцыяй, няхай і без бар'ераў, але саюзы ствараюцца ў тым ліку (і нават у першую чаргу) для магчымасці развіцця супрацоўніцтва паміж краінамі ў цэлым і канкрэтнымі прадпрыемствамі ў прыватнасці. І аб гэтым Аляксандр Лукашэнка таксама не раз нагадваў з высокіх трыбун.

З аднаго боку, эканомікі краін саюза ў многім узаемадапаўняльныя. Гэта ў тым ліку спадчына савецкіх гадоў, калі дзяржавы жылі ў адным доме пад назвай СССР. Усё было агульнае, і ўсё рабілі разам - будавалі прамысловыя прадпрыемствы-гіганты ў Беларусі, распрацоўвалі радовішчы газу і нафты ў Расіі, падымалі цаліну ў Казахстане і гэтак далей. Краіна разбурылася, рэспублікі Савецкага Саюза атрымалі незалежнасць, змяніліся палітыка і палітыкі, але сувязі - вытворчыя, людскія - засталіся. І страціць іх было б не проста шкодна, а злачынна.

Але ёсць і практычны аспект, які зноў вяртае да тэмы ўстаранення бар'ераў і выбудоўвання роўных умоў - пры глыбокай кааперацыі, узаемапранікненні эканомік любыя ўводзімыя на нацыянальным узроўні абмежаванні другім канцом гэтай "палкі" б'юць па самім сабе.

Аб гэтым таксама не раз гаварыў Прэзідэнт Беларусі, прыводзячы ў якасці прыкладу той факт, што беларускія прамысловыя прадпрыемствы фактычна забяспечваюць работай дзясяткі і сотні тысяч людзей у Расіі, якія выплаўляюць метал, пастаўляюць энергарэсурсы, вырабляюць шэраг камплектуючых для фінішнай зборкі ў Беларусі. Ды і прэміяльны рынак для гэтай прадукцыі шмат у чым менавіта расійскі. А вядома, што за любыя накруткі і бар'еры ў канчатковым выніку пераплачвае не хто іншы, як спажывец.

Ды і гандляваць сумеснай прадукцыяй на рынках па-за саюзам, адстойваць пазіцыі сваіх вытворцаў разам значна прасцей, чым канкурыраваць адразу на двух франтах - не толькі знешнім, але і ўнутраным.

На саміце ў Казахстане Аляксандр Лукашэнка, дарэчы, адзначыў, што ў ЕАЭС пашыраецца прымяненне нацыянальных валют ва ўзаемных разліках, удалося пагасіць інфляцыйныя рызыкі, узяць пад кантроль пытанні занятасці насельніцтва. "Гэта азначае, што дзяржавы - удзельніцы саюза ўсё больш сінхранізуюць працэсы свайго развіцця, паступова збліжаючы пазіцыі ў правядзенні ўзгодненай макраэканамічнай палітыкі, - сказаў ён. - Нам трэба выкарыстоўваць такі вопыт. У тым ліку ў мэтах фарміравання агульных галіновых стратэгій - у прамысловасці, сельскай гаспадарцы, транспарце, энергетыцы і іншых сферах".

Прэзідэнт упэўнены, што значны станоўчы эфект ад інтэграцыйнага праекта дадуць больш цесная кааперацыя, павелічэнне долі тавараў, вырабленых унутры ЕАЭС, на агульным рынку.

Вядома, члены ЕАЭС удзяляюць пільную ўвагу і іншым напрамкам сумеснай работы. Бакі пачалі лічбавую трансфармацыю эканомік, актывізуюць трансгранічныя сувязі ў рэальным сектары, працуюць над стварэннем механізмаў рэалізацыі інавацыйных і інвестыцыйных праектаў. У кастрычніку на саміце ў Ерэване была зацверджана канцэпцыя фарміравання агульнага фінансавага рынку ЕАЭС. Такім чынам, закладзена аснова для забеспячэння свабоднага перамяшчэння капіталу і паслуг. Пры гэтым арганізацыя такога рынку павінна спалучацца з лічбавізацыяй.

Акрамя таго, можна адзначыць, што ў апошнія гады ў саюзе ўдаецца падтрымліваць павелічэнне аб'ёмаў узаемнага гандлю: у 2017 годзе - больш як 127 працэнтаў да ўзроўню 2016-га, у 2018 годзе - амаль 112 працэнтаў да ўзроўню 2017-га. Хоць нельга не заўважаць таго факта, што тэмпы нарошчвання тавараабароту ў рамках саюза запавольваюцца. Пры гэтым з трэцімі краінамі яны, наадварот, растуць.

Міжнародныя сувязі

Як чалавеку складана існаваць аднаму, не падтрымліваючы адносін у соцыуме, так і інтэграцыйнаму аб'яднанню важна ўмацоўваць свой аўтарытэт на міжнароднай арэне, заяўляць аб сабе і сваіх інтарэсах, пераймаць вопыт, наладжваць супрацоўніцтва з іншымі арганізацыямі і краінамі. І гэта яшчэ адзін напрамак, які дакладна атрымае развіццё ў маючы адбыцца перыяд беларускага старшынства. Тым больш што Беларусь сама з'яўляецца ініцыятарам і актыўным удзельнікам шэрага аб'яднальных інтэграцыйных ідэй і праектаў.

Дарэчы, на саміце ў Ерэване Аляксандар Лукашэнка гаварыў аб тым, што ад старшынь Калегіі ЕЭК і Выканкама СНД чакаюць канкрэтных прапаноў па забеспячэнні сінергіі гэтых інтэграцыйных аб'яднанняў у галінах, дзе ёсць агульныя інтарэсы. Напрыклад, у сферах транспарту, прамысловай кааперацыі, лічбавізацыі. У цэлым значна актывізавалася ўзаемадзеянне саюза не толькі з СНД, але і ШАС, АСЕАН. Не закрыты ЕАЭС і для супрацоўніцтва на заходнім вектары. Сярод краін, з якімі ўжо наладжана супрацоўніцтва на пляцоўцы саюза, - Кітай , Іран, Сінгапур, В'етнам, Сербія, Малдова.

Дык аб чым жа скажа Прэзідэнт?

Прыкладна аб усім тым, што пералічана ў папярэдніх пунктах. Але ў сціслым выглядзе пазіцыю і імкненні беларускага боку па тэме развіцця ЕАЭС можна, відаць, прадставіць усяго дзвюма цытатамі Аляксандра Лукашэнкі. Гэтыя словы былі сказаны на ўжо згаданых праведзеных у гэтым годзе самітах.

У Казахстане: "Безумоўна, ЕАЭС яшчэ вельмі малады. Аднак ён ужо даказаў сваю эфектыўнасць і самастойнасць, забяспечыўшы нашым краінам дадатковую крыніцу эканамічнага росту, якая дае магчымасць процідзейнічаць негатыўным тэндэнцыям у свеце. І гэты патэнцыял не проста далёка не вычарпаны, яму наогул не пакладзены пачатак. Наперадзе вялікія перспектывы".

У Арменіі: "У 2020 годзе Беларусь прыме старшынства ў нашым саюзе, узначаліць Калегію ЕЭК. І мы рыхтуемся з усёй сур'ёзнасцю. ЕАЭС - вельмі маладое ўтварэнне. У яго развіццё трэба ўкласці яшчэ шмат сіл і сродкаў. Каб не пазней за 2025 год або нават раней стварыць усёабдымны, эфектыўны эканамічны саюз, пабудаваць адзіныя рынкі, сфарміраваць адзіныя галіновыя палітыкі і рэалізаваць палажэнні Дагавора аб ЕАЭС".

P.S.

Складана не звярнуць увагу, што дадатковы ажыятаж вакол мерапрыемстваў на вышэйшым узроўні ў Санкт-Пецярбургу ствараецца вакол чаканай чарговай сустрэчы Аляксандра Лукашэнкі са сваім расійскім калегам Уладзімірам Пуціным. Наколькі глыбокія адносіны дзвюх краін, настолькі часам бывае складана знайсці рашэнні па шэрагу надзённых пытанняў. І ў канчатковым выніку ўсе спрэчкі так ці інакш знаходзяцца ў той жа плоскасці, што і ў ЕАЭС - устараненне бар'ераў, стварэнне роўных умоў для суб'ектаў гаспадарання, узаемавыгаднае супрацоўніцтва ў канкрэтных сферах. А без поспехаў на двухбаковым трэку, трэба прызнаць, будзе складана гаварыць аб істотным руху наперад і ў ЕАЭС. Застаецца спадзявацца, што лідары краін змогуць дамовіцца, ды і няма ў іх іншых варыянтаў. Але лепш раней, чым пазней, каб не забіраць нявырашаныя пытанні ў новы 2020 год.

Уладзімір МАЦВЕЕЎ, БЕЛТА.

версія для друку

зрабіць стартавай

дабавіць у выбранае