Галоўныя навіны

Як візіт Лукашэнкі змяніў лёс мёрскага завода і, відаць, саміх гараджан

Пра намер наведаць Мёрскі металапракатны завод кіраўнік дзяржавы заявіў яшчэ ў канцы мінулага года. Назначаючы ў снежні віцэ-прэм'ера Аляксандра Субоціна новым губернатарам Віцебскай вобласці, Прэзідэнт падкрэсліў, што прадпрыемства (якое нечакана апынулася ў складаным становішчы) павінна працаваць. "Нядрэнны завод па сваіх тэхналагічных параметрах. Але ёсць там пэўныя недахопы, звязаныя і з крымінальнай адказнасцю тых, хто гаспадарыў на гэтым заводзе. Калі не знаёмы, азнаёмцеся дасканала з гэтым пытаннем. Таму што я збіраюся прыехаць у Мёры", - заявіў Аляксандр Лукашэнка. Двума месяцамі раней ён паставіў задачу і ўраду - забяспечыць стабільную работу завода і захаваць калектыў. З кіраўніком дзяржавы ўзгаднілі неабходныя крокі, і праз 10 месяцаў Прэзідэнт асабіста пабываў на заводзе.

Што вядома пра Мёрскі металапракатны завод

У 2013 годзе Аляксандр Лукашэнка сваім распараджэннем выдзеліў участак пад будаўніцтва завода за 2,5 км ад мёрскай чыгуначнай станцыі, непасрэдна звязанай з буйнымі транспартнымі магістралямі. Праз год быў падпісаны ўказ аб рэалізацыі інвестыцыйнага праекта.

Галоўным інвестарам стала аўстрыйская кампанія ММРZ GmbH, абсталяванне і тэхналогіі паставіла нямецкае прадпрыемства SMS Group GmbH. Завод павінны былі ўвесці ў эксплуатацыю ў IV квартале 2020 года, чакалася, што праз год ён выйдзе на праектную магутнасць. Але, як расказваў прэм'ер-міністр, уласнікамі былі дапушчаны "як эканамічныя пралікі, так і пэўныя элементы дзелавой неахайнасці", у выніку бізнес-план так і не быў выкананы. Завод, аналагаў якому практычна няма ва ўсёй СНД, заграз у даўгах і стратах.

Цяпер, пасля ўмяшання дзяржавы, Мёрскі металапракатны завод уступае ў актыўны рэжым працы. У красавіку прадпрыемства вырабіла 200 т белай бляхі, у маі 1,4 тыс. т, а паказчыкі ліпеня наблізіліся да 5 тыс. т (усяго ж магутнасці прадпрыемства разлічаны на вытворчасць да 150 тыс. т белай бляхі ў год). Прычым завод выпускае белую бляху той таўшчыні, якую не вырабляе ніводнае іншае прадпрыемства.

Адначасова Эканамічны суд Віцебскай вобласці па заяве Беларусбанка адкрыў конкурсную вытворчасць адносна Мёрскага металапракатнага завода і вызначыў пачаць падрыхтоўку справы аб эканамічнай неплацежаздольнасці прадпрыемства да судовага разбору. Першы сход крэдытораў прызначылі на 5 кастрычніка, а судовае пасяджэнне - на 10 лістапада.

Прыезд Прэзідэнта

Візіт Аляксандра Лукашэнкі, відаць, унёс карэктывы ў планы прадпрыемства. Прычым істотныя. Чыноўнікі, сустрэўшы кіраўніка дзяржавы ля адміністрацыйнага корпуса, нават не паспелі даць справаздачу аб праведзенай рабоце. Прэзідэнт адразу ж перайшоў да справы: "Давайце пачнём з сыравіны. Потым вытворчасць, склад гатовай прадукцыі". І накіраваўся на завод.

Па дарозе ўжо да заводскіх карпусоў стала зразумела: кіраўнік дзяржавы мае намер спыніць гэту цяганіну з прадпрыемствам. "Мы ж не можам куляцца: папрацавалі, спынілі, зноў папрацавалі, спынілі. Тут жа людзі працуюць", - падкрэсліў ён.

"Ідэальнае прадпрыемства ператварылі ў банкрута. У нас прадпрыемстваў такіх няма. Гэта суперпрадпрыемства. Тут проста трэба закасаць рукавы і вырабляць прадукцыю, збываць, - Аляксандр Лукашэнка быў настроены рашуча. - Каб на працягу тыдня тут быў завод з дырэктарам. Ніякага банкруцтва, ніякага антыкрызіснага кіраўніка. Будзе дырэктар - ён будзе займацца крызісам. Трэба спыніць усю гэту балбатню".

Заняць свой рынак

Пастаўкі сыравіны і збыт гатовай прадукцыі - усе гэтыя пытанні ўзяты на асаблівы кантроль. Паводле планаў урада ў 2024 годзе завод пачне працаваць на поўную моц. Цяпер задача прадпрыемства - выйсці да канца года на перапрацоўку мінімум 8-9 тыс. т у месяц і пачаць атрымліваць прыбытак.

Як растлумачыў віцэ-прэм'ер Юрый Назараў, адметнасць завода ў тым, што тут вырабляюць самую тонкую белую бляху на постсавецкай прасторы. Яна выкарыстоўваецца для ўпакоўкі ў харчовай, парфумернай, нафтахімічнай прадукцыі. У Беларусі аб'ём рынку - амаль 30-35 тыс. т.

"Мы пераканаліся, што ўсё гэта патрэбна. І тое, што мы пачалі рабіць, - гэта вельмі патрэбнае. Гэта імпартазамяшчэнне, і як мінімум 35 тыс. т мы можам спажываць унутры Беларусі", - адзначыў кіраўнік дзяржавы.

Пры гэтым Прэзідэнт падкрэсліў, што прадпрыемства павінна абслугоўваць 100 працэнтаў беларускага рынку: "Цяпер шанц. Сёння мы свабодныя. Вы (маецца на ўвазе Захад. - Заўвага БЕЛТА) супраць нас драконаўскія меры? Да пабачэння! Мы павінны выбудаваць, заняць свой рынак".

Азнаёміўшыся з вытворчасцю і выпускаемай заводам прадукцыяй, Аляксандр Лукашэнка сустрэўся з работнікамі прадпрыемства. Відаць, тое, што расказаў Прэзідэнт, стала для іх сюрпрызам.

Невядомыя раней падрабязнасці

Яшчэ ў мінулым годзе ў СМІ з'яўлялася інфармацыя, што кіраўніцтва мёрскага завода затрымана. Падрабязнасці сілавыя структуры не раскрывалі. На сустрэчы з завадчанамі Аляксандр Лукашэнка расказаў, што ўсё ж такі здарылася.

Паводле яго слоў, былыя ўладальнікі яшчэ на стадыі будаўніцтва ўкралі ў прадпрыемства шмат грошай. Раней паведамлялася, што інвестар уклаў амаль 400 млн еўра. Для гэтага банкі выдалі беспрэцэдэнтныя крэдыты. "Завод гэты столькі каштаваць не можа. Гэта мы бачым у першым прыбліжэнні. Значыць, тыя, хто абяцаў пабудаваць гэты завод, узялі крэдыты ў банках, заказалі, прывезлі абсталяванне, пабудавалі завод. Дорага. Дзе грошы? Гэта галоўнае пытанне да тых, хто сёння знаходзіцца ў следчым ізалятары", - адзначыў Прэзідэнт.

Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў: усе, хто праходзяць па крымінальнай справе, павінны кампенсаваць нанесены дзяржаве і людзям урон. "Калі яны не зразумелі, што ў Беларусі рана ці позна з цябе запатрабуюць, дзе ўкраў і колькі ўкраў, - звярнуў ён увагу. - Недапушчальна красці. Таму грошы "ў касу" - заўтра прыходзьце. Калі ваша хадайніцтва будзе, разгледжу яго на працягу тыдня".

Што будзе цяпер з мёрскім заводам

Усе даўгі прадпрыемства (а сума не тое што не маленькая, а вялізная - за мінулы год сфарміравалася амаль $400 млн незваротных сродкаў крэдыторам) дзяржава бярэ на сябе. Завод таксама становіцца дзяржаўным, заявіў Аляксандр Лукашэнка на сустрэчы з працоўным калектывам.

"Ваш кіраўнік з сённяшняга дня - паўнапраўны дырэктар (размова пра намесніка генеральнага дырэктара па вытворчасці Уладзіміра Дзьяканава. - Заўвага БЕЛТА). Ніякіх банкруцтваў, ніякіх вытворчасцей - там чорт ведае што панавыдумлялі. З сённяшняга дня вы працуеце як прадпрыемства беларускае, дзяржаўнае. У сувязі з тым, што прыватнікі не выканалі свае абавязацельствы, завод быў канфіскаваны", - заявіў Прэзідэнт.

Уладзімір Дзьяканаў быў выбраны новым кіраўніком не проста так. Пакуль кіраўнік дзяржавы знаёміўся з вытворчасцю, той вельмі падрабязна расказаў яму аб стане прадпрыемства і тэхналагічным працэсе. Такая паглыбленасць, відаць па ўсім, закранула кіраўніка дзяржавы.

"Ты з сённяшняга дня паўнапраўны дырэктар. На гэтым тыдні ўсе юрыдычныя моманты будуць адрэгуляваны", - паабяцаў ён.

Пабудаваны на краі Віцебскай вобласці завод, лічыце, сапраўдны паратунак як мінімум для Мёрскага раёна. Высокатэхналагічная вытворчасць падцягне за сабой і іншыя сферы жыцця. Таму ад лёсу завода непасрэдна залежыць лёс саміх Мёраў, а значыць, і гараджан.

"У крыўду мы нікога з вас не дадзім. Таму вы можаце спакойна працаваць. Завод будзе працаваць менавіта так, як мы некалілі думалі. Вось мэта майго прыезду, - растлумачыў Аляксандр Лукашэнка. - Я хачу, каб вы працавалі, таму што вы - гэта ўвесь Мёрскі край. Калі ваш завод будзе працаваць, гэта пацягне ўвесь край уверх".

Па такім шляху дзяржава стараецца ісці не толькі ў Мёрах. Праўда, стварыць маштабныя вытворчасці ў невялікіх гарадах не заўсёды мэтазгодна: яны прыцягваюць кадры, і ў выніку становіцца недастаткова рабочых рук у той жа сельскай гаспадарцы. Самым аптымальным варыянтам Аляксандр Лукашэнка лічыць арганізацыю ў кожным раёне невялікай вытворчасці максімум на 60 рабочых месцаў.

Героя Беларусі за прадпрыемства

У прэзідэнцкага візіту на мёрскі завод быў яшчэ адзін вынік. Сам Аляксандр Лукашэнка назваў яго "самым галоўным вынікам".

"Мы ўжо дамовіліся аб двух Героях Беларусі, якія выканаюць даручанае ім і атрымаюць зоркі героя. Гэты завод павінен нараджаць новых герояў для Беларусі", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Каму менавіта пастаўлена задача вывесці работу завода на поўную магутнасць узамен на самае высокае ў Беларусі званне кіраўнік дзяржавы не стаў удакладняць. Але кіраваць прадпрыемствам стане намеснік генеральнага дырэктара па вытворчасці Уладзімір Дзьяканаў.

"Імёны не называю пакуль. Калі выканаюць тое, што абяцалі, я выканаю сваё абяцанне", - рэзюмаваў Прэзідэнт.

Што ў выніку

Уладзімір Дзьяканаў родам з Расіі. Доўгі час ён працаваў на Магнітагорскім металургічным камбінаце, празваным у народзе "Магнітка". Калі яго запрасілі ў Мёры, ён з задавальненнем згадзіўся і вырашыў застацца ў Беларусі. Цяпер яму давядзецца ператварыць завод у сапраўднага прамысловага гіганта, якім яго і хацелі пабудаваць. Адказнасць вялікая, але Уладзімір Анатольевіч настроены па-баявому.

"Гэты завод ноу-хау ў металургіі. Гэта самая апошняя ступень, якую мы тут і рэалізуем. Глабальная задача - наладзіць бесперапынны тэхналагічны працэс, які будзе забяспечваць усе патрэбнасці і Беларусі, і Расіі", - сказаў ён.