Галоўныя навіны

"Фундамент для маштабнага рыўка ёсць". Галоўнае з перагавораў Лукашэнкі і Пезешкіяна ў Мінску

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 20 жніўня правёў перагаворы з Прэзідэнтам Ірана Масудам Пезешкіянам. Высокі госць збіраўся наведаць Мінск яшчэ ў чэрвені, але яму перашкодзілі вядомыя падзеі на Блізкім Усходзе. Як бы там ні было, перанос візіту ніяк не зменшыў яго значнасць. Прэзідэнты Беларусі і Ірана правялі змястоўныя перагаворы, якія прадаўжаліся амаль чатыры гадзіны, у цёплай і канструктыўнай атмасферы. Якімі былі вынікі гэтай сустрэчы і па якім шляху будзе развівацца супрацоўніцтва Мінска і Тэгерана, чытайце ў матэрыяле БЕЛТА.

"Мы ўсё робім на карысць нашых народаў". Такі прынцып беларуска-іранскай дружбы абазначыў Лукашэнка

Кіраўнік дзяржавы цёпла вітаў высокага госця, заўважыўшы, што яго візіт у Беларусь першапачаткова планаваўся на чэрвень бягучага года, у той жа перыяд, калі ў Мінску праходзілі Еўразійскі эканамічны форум і пасяджэнне Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета. Аднак з-за непрадбачаных акалічнасцей - чарговага вітка ваеннай эскалацыі ў рэгіёне і нанясення ўдараў па ядзернай інфраструктуры Ірана - Масуд Пезешкіян не змог прыляцець у Мінск. Тым не менш, падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка, перанос візіту ніяк не зменшыў яго значнасць.

"Вы былі і застаяцеся нашымі сябрамі. Мы прыхільныя да выканання ўсіх нашых абавязацельстваў, якія мы ўзялі на сябе перад іранскай рэспублікай. Вы прыехалі да сваіх сяброў, і вы павінны адчуваць сябе тут як у сваіх сяброў. Калі ў нас і будзе якое-небудзь невыкананне тых умоў, па якіх мы дамовіліся, думаю, мы абмяркуем гэтыя пытанні сёння ў адкрытай і дружалюбнай размове", - сказаў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка таксама згадаў пра свае візіты ў Тэгеран, якія, паводле яго слоў, былі напоўнены гасціннасцю, і сустрэчы з Вярхоўным лідарам Ірана Алі Хаменеі, якому Прэзідэнт папрасіў перадаць самыя цёплыя сяброўскія пажаданні.

Вяртаючыся да парадку дня перагавораў, Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў: "Мы гатовы да абмеркавання любых пытанняў, закрытых тэм у нас няма. Мы гатовы з вамі супрацоўнічаць (па ўсіх напрамках. - Заўвага БЕЛТА): па пытаннях забеспячэння прадуктамі харчавання вашай краіны і да ваенна-тэхнічнага супрацоўніцтва. Яшчэ раз падкрэсліваю: тут няма ніякіх сакрэтаў. Мы не дружым супраць кагосьці, мы ўсё робім на карысць нашых народаў - іранскага і беларускага народаў".

"Я хацеў бы пацвердзіць, што Ісламская Рэспубліка Іран для развіцця адносін з Рэспублікай Беларусь не бачыць ніякіх закрытых тэм, ніякіх абмежаванняў і зацікаўлена ў развіцці ўсебаковых адносін з Беларуссю", - заявіў у сваю чаргу Масуд Пезешкіян. Прэзідэнт Ірана таксама пацвердзіў агульнасць пазіцый і поглядаў з Беларуссю на пытанні сусветнага значэння.

"Вядома, нашы агульныя погляды павінны ўвасабляцца ў жыццё ў эканамічнай, культурнай сферах, у сферы развіцця турызму паміж нашымі краінамі, а таксама, як вы адзначылі, у развіцці ваенна-тэхнічнага супрацоўніцтва", - упэўнены Масуд Пезешкіян.

Ён нагадаў, што Захад ужо больш як 40 гадоў уводзіць розныя абмежавальныя меры супраць Ірана. Беларусь таксама доўгі час знаходзіцца пад заходнімі санкцыямі. Прэзідэнт Ірана лічыць, што такі аднабаковы дэструктыўны падыход з боку ЗША і іх саюзнікаў па ўсім свеце недапушчальны.

"Мы - і наша, і ваша краіна - хочам застацца незалежнымі. І ў рамках незалежных рашэнняў мы можам развіваць сваю дружбу і кааперацыю, - падкрэсліў Масуд Пезешкіян. - Мы разумеем, што нейтралізаваць гэтыя незаконныя санкцыі можа развіццё нашых адносін і нашы дамоўленасці, якія будуць рэалізаваны на практыцы".

Супрацоўніцтва паводле Амара Хаяма: ператварэнне новых выклікаў у новыя магчымасці

На перагаворах у пашыраным складзе кіраўнік беларускай дзяржавы адзначыў, што візіт Прэзідэнта Ірана знамянуе новы этап у развіцці двухбаковых адносін, умацаванні партнёрства дзвюх краін з апорай на ўзаемную павагу і давер.

"Ва ўмовах геапалітычнай турбулентнасці Мінск і Тэгеран робяць паслядоўныя і ўзважаныя крокі па далейшым развіцці супрацоўніцтва, вядуць карпатлівую работу, каб ператварыць кожны новы выклік у новую магчымасць", - адзначыў беларускі лідар.

У сувязі з гэтым Аляксандр Лукашэнка працытаваў вялікага персідскага філосафа і паэта Амара Хаяма: "Хто шукае жэмчуг, павінен нырнуць у глыбіню". "Пераадольваючы перашкоды, мы загартоўваем сваю волю, развіваем і будуем моцныя і незалежныя дзяржавы", - падкрэсліў Прэзідэнт Беларусі.

Ён нагадаў, што дамоўленасць аб візіце Прэзідэнта Ірана ў Мінск была дасягнута на сустрэчы лідараў дзвюх краін восенню 2024 года ў Казані на палях саміту кіраўнікоў дзяржаў БРІКС. Для Беларусі гэта мерапрыемства знамянальна тым, што краіна афіцыйна атрымала статус партнёра гэтага міжнароднага аб'яднання.

"Упэўнены, актывізацыя сумесных намаганняў у рамках міжнародных арганізацый здольна аказаць станоўчы ўплыў на пашырэнне эканамічных сувязей. Важны напрамак - паляпшэнне транспартнай узаемазвязанасці і развіццё калідора "Поўнач - Поўдзень" пры дапамозе рэсурсу ШАС", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Пазітыўны эфект, паводле яго слоў, назіраецца і ад рэгулярных пасяджэнняў змешанай беларуска-іранскай камісіі па пытаннях эканамічнага супрацоўніцтва (папярэдняе прайшло ў Мінску ў студзені бягучага года).

"Фундамент для маштабнага рыўка ёсць". Лукашэнка ўпэўнены, што Беларусі і Ірану трэба бегчы наперад

Характарызуючы супрацоўніцтва дзвюх краін па розных напрамках, кіраўнік дзяржавы падкрэсліў: "Прызнаемся шчыра, мы толькі ўпэўнена ідзём наперад, тады як у цяперашняй сітуацыі трэба не ісці, а бегчы. Фундамент для маштабнага рыўка ёсць. І вы, спадар Прэзідэнт, вельмі правільна сказалі, у нас дастаткова рэсурсаў, каб дынамічна развівацца".

За апошнія пяць гадоў тавараабарот дзвюх краін павялічыўся ў пяць разоў. "Тэмпы добрыя, але аб'ёмы жадаюць быць большымі, - заўважыў Прэзідэнт. - З пачатку гэтага года, нягледзячы на ўсе цяжкасці, мы прыраслі яшчэ на трэць".

У Іране карыстаюцца попытам беларуская прадукцыя дрэваапрацоўкі, хімічнай прамысловасці, калійныя ўгнаенні. У Беларусі ж па заслугах ацанілі не толькі іранскія фрукты і арэхі, але і высокатэхналагічную прадукцыю, асабліва ў сферы аховы здароўя.

"Беларусь гатова да рэалізацыі сумесных праектаў у галіне прамысловай кааперацыі па стварэнні вытворчасцей кар'ернай, трактарнай і сельскагаспадарчай тэхнікі. Тут мы гатовы з вамі ствараць сумесныя вытворчасці, сумесныя прадпрыемствы (пры нармальных умовах) і лакалізоўваць нашу тэхніку ў Іране, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. - Разлічваем на развіццё супрацоўніцтва ў інвестыцыйнай, банкаўска-фінансавай і транспартнай сферах, навукова-тэхнічнай і іншых важных галінах, такіх як адукацыя, ахова здароўя, спорт".

Асобна кіраўнік дзяржавы выказаўся аб узаемадзеянні ў гуманітарнай сферы. Гэта тэма важная, паколькі праз культурныя абмены народы знаёмяцца з традыцыямі і гісторыяй адзін аднаго, што садзейнічае большаму разуменню, а ў перспектыве - паглыбленню дружалюбных сувязей.

Акрамя таго, кіраўнік дзяржавы адзначыў актыўную работу на міжрэгіянальным узроўні, падкрэсліўшы зацікаўленасць Беларусі ў развіцці дзеючых сувязей і пашырэнні іх геаграфіі.

Права на мірны атам і ўменне ўтаймаваць эмоцыі як фактар захавання міру

Кіраўнікі дзяржаў у ходзе перагавораў, вядома, не маглі пакінуць без увагі і тэматыку бяспекі ў рэгіёне. Як вядома, сітуацыя там склалася вельмі напружая і адбылося гэта пасля новага вітка ваеннай эскалацыі паміж Ізраілем і Іранам, што прывяло да непасрэднага ўцягвання ў канфлікт ЗША.

"Сілавое процістаянне - сур'ёзная пагроза рэгіянальнай і міжнароднай стабільнасці і бяспецы, асабліва ў сувязі з нанясеннем удараў па інфраструктуры Ірана, у тым ліку ядзернай, якая знаходзіцца пад кантролем МАГАТЭ, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка ў час сустрэчы з прадстаўнікамі СМІ па выніках перагавораў. - Мы падтрымліваем легітымнае права Ірана на развіццё мірнага атама. Упэўнены, для дасягнення трывалага міру важна ўстрымлівацца ад любых дзеянняў, якія могуць справакаваць новую эскалацыю. Мудрасць, дальнабачнасць павінны ўзяць верх над эмоцыямі і прадузятасцямі".

Пры гэтым пазіцыя Беларусі па гэтым пытанні застаецца паслядоўнай і цвёрдай. Аб гэтым кіраўнік дзяржавы Аляксандр Лукашэнка адкрыта заяўляў яшчэ ў перыяд самай гарачай фазы - у чэрвені бягучага года, калі з-за аб'ектыўных акалічнасцей Прэзідэнт Ірана не змог прыехаць з візітам у Мінск і прыняць удзел у саміце лідараў ЕАЭС.

За такую сур'ёзную і моцную пазіцыю адносна атакі на аб'екты Ірана Масуд Пезешкіян у час цяперашняга візіту асабліва падзякаваў Прэзідэнту Беларусі і яго калегам па ЕАЭС. "Ваша выступленне на саміце кіраўнікоў ЕАЭС было вельмі змястоўным, - звярнуўся ён да Аляксандра Лукашэнкі. - Вы адзначылі горкі вопыт Чарнобыльскай АЭС і гаварылі аб тым, што мы павінны прадухіліць любое развіццё падзей у такім напрамку, а таксама асудзілі атакі на мірныя ядзерныя аб'екты Ірана".

Прэзідэнт Ірана сказаў, што гэтыя атакі былі ўчынены ў парушэнне ўсіх міжнародных норм і стандартаў. "Па сутнасці, яны (ЗША. - Заўвага БЕЛТА) растапталі міжнароднае права і ўсе агульнапрызнаныя нормы. Ісламская Рэспубліка Іран ніколі не развязвала вайну супраць каго-небудзь. Але калі мы становімся мішэнню для атак, мы павінны адпаведным чынам адказваць", - падкрэсліў ён.

Масуд Пезешкіян перакананы, што гэтыя атакі былі накіраваны не толькі супраць Ірана, але і супраць усіх незалежных краін свету: "Мы разумеем, што калектыўны Захад хоча дамінаваць над усім рэгіёнам".

Пераход супрацоўніцтва на новы ўзровень - стратэгічны

Па выніках перагавораў Аляксандр Лукашэнка назваў іх вельмі змястоўнымі, а атмасферу, у якой адбылася сустрэча, - цёплай і канструктыўнай. "Інакш быць не магло. Нашы суверэнныя дзяржавы звязвае больш як 30 гадоў плённага супрацоўніцтва, заснаванага на шчырай дружбе і павазе", - звярнуў увагу кіраўнік дзяржавы.

Паводле яго слоў, бакі дасягнулі добрых вынікаў, якія дадуць магчымасць зрабіць пазітыўныя зрухі ў двухбаковым узаемадзеянні. "Добрым будзе вынікам гэтых зрухаў, калі мы ў бліжэйшы час, як дамовіліся з Прэзідэнтам, падрыхтуем і падпішам дагавор аб стратэгічным супрацоўніцтве", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Дыялог дзвюх краін у далейшым будзе па-ранейшаму грунтавацца на прынцыпе ўзаемнага даверу і з абавязковым улікам інтарэсаў адзін аднаго.

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што Беларусь разглядае Іран у якасці важнага палітычнага і эканамічнага партнёра не толькі ў Азіяцкім рэгіёне, але і на міжнароднай арэне ў цэлым. "За апошнія гады сумеснымі намаганнямі нам удалося дасягнуць сур'ёзнага прагрэсу: хуткімі тэмпамі развіваем узаемадзеянне па розных напрамках, прыярытэтных для абедзвюх краін", - сказаў ён. У ліку напрамкаў, якім была ўдзелена асаблівая ўвага на перагаворах, - развіццё гандлю і прамысловай кааперацыі, інвестыцыйнага супрацоўніцтва, а таксама рэалізацыі сумесных ініцыятыў у галіне навукі, тэхналогій і адукацыі.

Калектыўнаму Захаду - калектыўны адказ на санкцыі

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што Беларусь і Іран, з'яўляючыся адказнымі ўдзельнікамі міжнароднага супрацоўніцтва, падзяляюць агульныя каштоўнасці і прынцыпы ўзаемадзеяння суверэнных дзяржаў, імкнуцца да пабудовы шматпалярнага свету, дзе кожная краіна самастойна вызначае свой шлях развіцця без умяшання звонку.

"Беларусь лічыць эканамічным тэрарызмам незаконныя абмежавальныя меры, уведзеныя супраць Мінска і Тэгерана калектыўным Захадам, - заявіў кіраўнік дзяржавы. - Нашы рэспублікі паспяхова процістаяць гэтай агрэсіўнай і крывадушнай санкцыйнай вайне".

Прэзідэнт Беларусі звярнуў увагу, што гэту работу падмацоўваюць актыўныя крокі Беларусі і Ірана ў рамках ААН, ШАС, БРІКС і іншых структур, якія сёння фарміруюць новы, справядлівы і канструктыўны парадак дня міжнароднага супрацоўніцтва.

Аляксандр Лукашэнка дадаў, што Беларусь вітае ўключэнне Ірана ў гандлёва-эканамічныя працэсы на прасторы Еўразійскага эканамічнага саюза. Пачатак функцыянавання поўнафарматнага пагаднення аб свабодным гандлі паміж ЕАЭС і Іранам пашырае геаграфію гандлёвых сувязей, адкрывае новыя рынкі для краін. Прэзідэнт упэўнены, што гэта з'яўляецца важкім укладам у фарміраванне фундаменту доўгатэрміновага стратэгічнага партнёрства паміж Іранам і ЕАЭС, якое ўмацуе эканамічную бяспеку ўсіх яго ўдзельнікаў.

"Іран нас угаворвае, каб мы больш актыўна выкарыстоўвалі лагістычны напрамак праз Расію і Іран. Расія, Арменія, Іран і на Персідскі заліў. Угаворваюць! Дык нам гэта патрэбна перш за ўсё", - канстатаваў кіраўнік дзяржавы.

Актуалізаваць планы і расставіць акцэнты. Якія дакументы падпісалі па выніках візіту

Па выніках перагавораў на вышэйшым узроўні ў Палацы Незалежнасці Беларусь і Іран падпісалі пакет дакументаў па розных напрамках супрацоўніцтва. У іх ліку - пагадненне па лётнай годнасці паміж профільнымі структурамі дзвюх краін, мемарандумы аб супрацоўніцтве і ўзаемаразуменні ў галіне навакольнага асяроддзя і лясной гаспадаркі, турызму, аховы здароўя, ветэрынарыі, стандартызацыі і масмедыя, а таксама аб развіцці інвестыцый у свабодных зонах.

Беларускі лідар звярнуў увагу, што перагаворы галіновых дэлегацый Беларусі і Ірана прадэманстравалі ўзаемную зацікаўленасць бакоў у прадаўжэнні рэалізацыі намечаных сумесных праектаў. "Супрацоўніцтва Беларусі і Ірана ў гуманітарнай сферы мае значны патэнцыял для развіцця культурных сувязей, абмену ведамі, вопытам, што садзейнічае паглыбленню ўзаемаразумення і дружбы паміж нашымі народамі", - перакананы кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт Беларусі заявіў, што прынята рашэнне актывізаваць узаемадзеянне ў навукова-тэхнічным напрамку і правесці ў гэтым годзе ў Мінску восьмае пасяджэнне сумеснай беларуска-іранскай камісіі па пытаннях супрацоўніцтва ў галіне вышэйшай адукацыі, навукі і тэхналогій.

Аляксандр Лукашэнка запэўніў Масуда Пезешкіяна, што беларускі бок зробіць усё магчымае для хутчэйшага ажыццяўлення дасягнутых дамоўленасцей на ўсіх узроўнях і ва ўсіх галінах. "Упэўнены, падпісаныя сёння дакументы паслужаць значнаму пашырэнню партнёрства паміж нашымі дружалюбнымі краінамі", - дадаў кіраўнік дзяржавы.

Самым важным па статусе і канцэптуальнай значнасці для абодвух бакоў дакументам, падпісаным па выніках перагавораў у Мінску, стала сумесная заява прэзідэнтаў аб паглыбленым развіцці адносін паміж Беларуссю і Іранам.

Як растлумачыў Аляксандр Лукашэнка, у гэтай заяве актуалізаваны планы двух бакоў і расстаўлены акцэнты ў дасягненні мэт, абазначаных у дарожнай карце ўсебаковага супрацоўніцтва, якая падпісана ў ходзе візіту Прэзідэнта Беларусі ў Іран у сакавіку 2023 года, ужо рэалізуецца і разлічана да 2026 года.

"Мы дамовіліся з Прэзідэнтам (Ірана. - Заўвага БЕЛТА) па ініцыятыве нашых міністэрстваў замежных спраў, што мы яшчэ раз у бліжэйшы час прарэвізуем асноўныя палажэнні нашай дарожнай карты. Тое, што для нас вельмі актуальна і патрэбна, мы пакінем і будзем абавязкова выконваць", - сказаў Прэзідэнт Беларусі.

У заяве адлюстроўваецца падабенства пазіцый бакоў па пытаннях двухбаковых, рэгіянальных і міжнародных адносін, пацвярджаецца курс на паслядоўную інтэнсіфікацыю традыцыйна дружалюбных і стратэгічных сувязей паміж Рэспублікай Беларусь і Ісламскай Рэспублікай Іран.

Бакі выказалі задавальненне дынамічным і паступальным развіццём беларуска-іранскага ўзаемадзеяння, актыўным абменам візітамі на вышэйшым і высокім узроўнях у апошнія гады, што надае ўстойлівы характар існуючым міждзяржаўным сувязям, садзейнічае іх паглыбленню ва ўсіх сферах.

У заяве гаворыцца, што Беларусь і Іран выбудоўваюць свае адносіны на аснове прынцыпаў суверэннай роўнасці, тэрытарыяльнай цэласнасці, незалежнасці, неўмяшання ва ўнутраныя справы адзін аднаго, добрасумленнага супрацоўніцтва і ўзаемнай павагі інтарэсаў. Бакі пацвердзілі таксама важнасць і неабходнасць выканання прынцыпу неўмяшання ва ўнутраныя справы іншых краін і непрымянення сілы або пагрозы яе прымянення, прынцыпу ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва ў імя міру, стабільнасці і развіцця, а таксама норм міжнароднага права і Статута Арганізацыі Аб'яднаных Нацый.