Галоўныя навіны
Дзевяць фактаў пра беларускія трактары, якія вы маглі не ведаць. Праверце сябе!
Фота з архiва
Мінскі трактарны завод - унікальнае прадпрыемства для нашай краіны. Нават гісторыя яго стварэння заслугоўвае асаблівай увагі. Давайце ўспомнім, як замест самалётаў-бамбардзіроўшчыкаў у Мінску вырашылі збіраць трактары, які менавіта трактар Аляксандр Лукашэнка падарыў Уладзіміру Пуціну і каму яшчэ кіраўнік дзяржавы рабіў такія падарункі?
Што было на месцы Мінскага трактарнага завода?
Афіцыйнай кропкай адліку гісторыі Мінскага трактарнага завода лічыцца 1946 год. Але мы, бадай што, вернемся ў даваенны перыяд і пачнём з 1939 года. У верасні Камітэт абароны СССР пастанавіў пабудаваць у краіне амаль дзясятак авіязаводаў. Адзін з іх пачалі будаваць у Мінску. Будаўніцтва кантраляваў сам Сталін. "Завод пачалі ўзводзіць у лістападзе 1940-га і павінны былі пабудаваць за 365 дзён. На будаўнічай пляцоўцы розны час знаходзілася ад 6 да 12 тысяч чалавек", - расказаў загадчык музея Музейна-прамысловага цэнтра МТЗ Ігар Кузняцоў.
Але ў амбіцыйныя планы ўмяшалася вайна. У час акупацыі Мінска немцы ў недабудаваных цэхах рамантавалі самалёты. Пасля вызвалення беларускай сталіцы на заводзе была арганізавана буйнавузлавая зборка савецкіх знішчальнікаў ЯК-9. Але ў 1945 годзе было прынята рашэнне пабудаваць на гэтым месцы трактарны завод.
"Гэта рашэнне прыняў Сталін разам з кіраўніком савецкай Беларусі Панамарэнкам. І 29 мая 1946 года выходзіць пастанова Савета Міністраў СССР "Аб будаўніцтве Мінскага трактарнага завода". Чаму прымаецца такое рашэнне? Вайна адыходзіць ужо ўбок. Краіна была разбурана, і яе трэба было адбудоўваць. Трэба было аднаўляць эканоміку, даваць людзям работу. Таму было рашэнне пабудаваць у Мінску вялікае прамысловае прадпрыемства", - адзначыў Ігар Кузняцоў.
Калі быў выпушчаны першы беларускі трактар?
18 ліпеня 1949 года стала знамянальным для завадчан. З варот эксперыментальнага цэха выйшаў першы беларускі колавы трактар заводскай канструкцыі. Доследны ўзор колавага трактара быў адпраўлены на працяглыя выпрабаванні і ў далейшым стаў асновай для стварэння серыйнай машыны МТЗ-2.
Гістарычнай датай для завода лічыцца 14 кастрычніка 1953 года. У гэты дзень на галоўным канвееры завяршылася зборка трактароў МТЗ-1 і МТЗ-2, створаных заводскімі канструктарамі.
"Да з'яўлення гэтых трактароў завод таксама выпускаў трактарную тэхніку. Але гэта была тэхніка, якая распрацоўвалася ў Ліпецку, Ленінградзе. А ў 1953 годзе сышла з канвеера менавіта наша серыйная мадэль - наш першы беларускі трактар", - падкрэслілі на заводзе.
Як назвалі першы беларускі трактар?
Першы айчынны трактар вырашылі назваць "Беларусь". Дарэчы, назва брэнда потым яшчэ неаднаразова зменіцца: "Беларусь", "Беларус", BELARUS, BELARUS Minsk Tractor Works. У 2022 годзе, калі з канвеера сышоў чатырохмільённы беларускі трактар, было вырашана замацаваць назву, якая стала агульным імем, - BELARUS TRACTORS.
Які беларускі трактар самы вядомы?
На МТЗ ганарацца кожнай мадэллю. Але толькі дзякуючы адной з іх прадпрыемства і краіну ведаюць на пяці кантынентах - гэта BELARUS 80/82. Яго серыйны выпуск пачаўся ў 1974 годзе. Мадэрнізаваныя версіі названага трактара выпускаюцца дагэтуль, таму што запатрабаваны пакупніком. Ён па праву называецца легендай.
Што адбывалася з Мінскім трактарным заводам у 90-я?
Пасля развалу Савецкага Саюза для Мінскага трактарнага завода, як і для іншых прадпрыемстваў у краіне, настаў няпросты час. Рынак, што забяспечваў работай дзясяткі тысяч чалавек, распаўся на часткі. Канструктарскім бюро замест распрацоўкі новых мадэлей даводзілася ствараць табурэткі і металічныя шафы. Паводле расказаў старажылаў, кіраўніцтва прадпрыемства хацела пад шум прыватызаваць завод па прыкладзе многіх суседзяў. Але ажыццявіць свае планы ім перашкодзіла наяўнасць тут ваеннай вытворчасці - на прадпрыемстве збіралі ў тым ліку гусенічныя шасі для зенітных ракетных сістэм. Каб хутчэй завалодаць заводам, яго кіраўнікі знішчылі ўнікальнае абсталяванне, якое дазваляла рабіць высокадакладную гідраўліку. Дасталі з яго каштоўныя металы, а астатняе ўкачалі ў бетон.
Але ў 1994 годзе дзяржава ўзяла курс на захаванне прадпрыемстваў і працоўных калектываў. Прэзідэнт Беларусі ў 1995 годзе наведаў Мінскі трактарны завод і прыняў, як піша яго прэс-служба, прынцыповае рашэнне аб захаванні ў краіне вытворчасці трактароў. І ў хуткім часе справы ў МТЗ зноў пайшлі ўгору. У той жа год з галоўнага канвеера завода сышоў трохмільённы трактар.
У колькіх краінах можна сустрэць беларускія трактары?
Сёння на МТЗ выпускаюцца трактары для ўсіх кліматычных і эксплуатацыйных умоў. Беларуская тэхніка апрацоўвае зямлю на пяці кантынентах. Усяго трактары BELARUS экспартаваліся больш як у 120 краін. У агульным аб'ёме вытворчасці больш за 90 працэнтаў прыпадае менавіта на замежныя пастаўкі.
Цяпер на экспартнай карце прадпрыемства каля 60 краін. Амаль палавіна паставак прыпадае на Расію.
Які трактар Лукашэнка падарыў Пуціну?
Аляксандр Лукашэнка падарыў Уладзіміру Пуціну трактар BELARUS 1523.3. - флагманскую мадэль Мінскага трактарнага завода павышанага тэхнічнага ўзроўню. Падарунак выкананы на аснове базавай мадэлі па спецыяльным тэхнічным заданні. У Прэзідэнта Беларусі таксама ёсць такі трактар, праўда, мадэль старэйшая.
"Я яму прапаную адну насадку - навясное ўстройства - сеялку. Будзем сеяць збожжа. Можа, яшчэ штосьці. Яна ўніверсальная. Вырасцім - і Дудзе, Маравецкаму, Еўропе там, каб не галадалі. Каб не кралі ва Украіне збожжа, а везлі бедным краінам", - расказваў пра свой падарунак Аляксандр Лукашэнка.
Каму яшчэ Аляксандр Лукашэнка дарыў трактары?
У 2018 годзе Прэзідэнт Беларусі наведваў з афіцыйным візітам Грузію. У Тбілісі Аляксандр Лукашэнка правёў перагаворы з грузінскім калегам Георгіем Маргвелашвілі. І пасля прыёму Аляксандр Лукашэнка падарыў яму малагабарытны трактар BELARUS-152.
Выбар на гэту мадэль прыпаў не проста так. Георгій Маргвелашвілі - як мінімум у тыя гады - апрацоўваў сад і агарод на сваім прысядзібным участку.
На беларускім трактары быў заўважаны і былы Прэзідэнт Малдовы Ігар Дадон. Кампанію яму склаў Аляксандр Лукашэнка. У красавіку 2018 года кіраўнікі дзяржаў наведалі малдаўскі інстытут раслінаводства "Парумбень". Там яны прынялі ўдзел у цырымоніі "Дзень поля", прысвечанай пачатку пасяўной кампаніі. Крыху раней Беларусь падарыла Малдове трактары і камунальныя машыны айчыннай вытворчасці. Магчыма, менавіта на іх прэзідэнты і засеялі новы ўраджай.
Як выкарыстоўваюць беларускія трактары?
Дзякуючы сваёй канструкцыі трактары BELARUS выкарыстоўваюцца на самых розных работах: з іх дапамогай узворваюць, капаюць, косяць, арашаюць палі, засяваюць іх і збіраюць ураджай, убіраюць з палёў бавоўну. Выкарыстоўваюць іх не толькі аграрыі, але і будаўнікі, камунальныя і дарожныя службы, нават міліцыя.
А яшчэ на машынах BELARUS удзельнічаюць у трактарных біятлонах, праводзяць танцавальныя вечарыны і возяць Дзеда Мароза. Так, беларусы сапраўды ўмеюць здзіўляць.
версія для друку
зрабіць стартавай
дабавіць у выбранае