Галоўныя навіны

"Давайце адразу выбіраць разрадку". Выступленне Лукашэнкі на Мінскай канферэнцыі па бяспецы

Выступленне Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі на III Мінскай міжнароднай канферэнцыі па еўразійскай бяспецы

Паважаныя ўдзельнікі канферэнцыі!

Дзякую вам за тое, што вы запрасілі мяне выступіць на нашай канферэнцыі. Перш за ўсё я хачу прывітаць вас у беларускай сталіцы на ўжо трэцяй міжнароднай канферэнцыі па еўразійскай бяспецы. Канферэнцыю чакалі не толькі мы, удзельнікі, але і нашы апаненты, якія ўважліва сёння назіраюць за Мінскам. Не ўсе сёння павінны былі дабрацца да Мінска. Менавіта гэта мелі на ​​мэце некаторыя нашы суседзі, правярнуўшы гэту безразважную аферу з закрыццём граніцы. І прычыну прыдумалі абсурдную. Паветраныя шары. Нават для такой дробнай краіны, як Літва, гэта дробна.

Ну і ўжо "самыя вялікія" ад нас патрабуюць прабачэнняў. Вось я раніцай атрымаў такую інфармацыю. Ведаеце, калі вінаваты, трэба заўсёды прасіць прабачэння. І, калі мы будзем упэўнены ў тым, што мы вінаваты, нас пераканаюць у гэтым (спрабуюць цяпер пераканаць), мы публічна гатовы гэта абмяркоўваць, мы папросім прабачэння. Гэта дакладна. Але, калі туды ляцяць нейкія шарыкі паветраныя з цыгарэтамі або яшчэ з нечым, я лічу, што трэба вырашаць гэта пытанне там. Яны ж не проста паляцелі невядома куды. Іх нехта там прыняў ці прымае. Нехта ў гэтым зацікаўлены. Трэба знайсці і ў корані спыніць такія рэчы. Ну гэта так, на злобу дня, паколькі ўпэўнены, што вы за гэтым пытаннем сачылі.

З адказнасцю заяўляю, што ні аб якой надзвычайнай кантрабандзе размова не ідзе. Але гэта шмат сведчыць аб палітычным патэнцыяле нашай канферэнцыі, калі яе спрабуюць блакіраваць.

Так званы цывілізаваны свет прыйшоў да свайго канца. Гэта дакладна. Дзеянні не толькі нашых суседзяў, але і ў цэлым Еўропы і іншых сіл (не трэба цешыць сябе і наконт Злучаных Штатаў Амерыкі) - такі ж элемент гібрыднай вайны, як і нядаўняе закрыццё граніцы Варшавай. Ну і да чаго гэта прывяло? Кітайская Народная Рэспубліка разам з Расіяй знайшлі абходныя, як кажуць, шляхі. Па Паўночным марскім шляху ўзмацніўся рух тавараў, і адбыліся велізарныя ў выніку гэтага страты - не толькі Беларусі (мы нешта зараблялі на транзіце), але і Польшчы. Яна ад гэтага транзіту кітайскага (я толькі пра кітайскі гавару) зарабляла 65-70 працэнтаў. Астатняе - рух тавараў па Казахстане, Расіі і праз Беларусь - 30-35 працэнтаў - прыпадала на нашы краіны. Хто ад гэтага страціў? Зразумела хто. Цяпер спрабуюць знайсці выйсце з гэтага становішча. Наўрад ці. Вы ведаеце, што такое Кітай, і ведаеце іх падыходы ў гэтым плане.

Вось гэта XXI стагоддзе: закрытае неба, калючы дрот, поўнае непрыманне іншадумства. І гэта толькі пачатак. Яны баяцца як агню таго, што тут прагучыць альтэрнатыўны пункт гледжання. Яны баяцца ўсіх нас, вас, вашай аналітыкі, вашага ведання сітуацыі, умення данесці яго да людзей, вашага голасу. А вы, нягледзячы ні на што, і я вам за гэта ўдзячны, прыехалі ў Мінск. У Мінску мы заўсёды рады вас бачыць.

З кожным годам канферэнцыя становіцца ўсё больш запатрабаванай, ужо заняла сваё месца ў календары міжнародных падзей. Сёння ўдзельнічаюць прадстаўнікі 48 краін, у мінулым годзе было 38. Чаму?

Па-першае. Дзе яшчэ адкрыта і сумленна абмяркоўваць фундаментальныя пытанні бяспекі на нашым агульным кантыненце? У Мюнхене? Магчыма. Але там хочуць бачыць і чуць толькі тых, хто прайшоў праз "ідэалагічнае сіта", у чым нас папракаюць.

Была б іх воля, у наступным годзе, напэўна, зыходзячы з таго, што мы бачылі на мінулай канферэнцыі, і амерыканцаў туды не пусцілі б. Раптам тыя зноў скажуць праўду пра "еўрапейскі сад": аб страчаных каштоўнасцях, утрыманстве, крывадушнасці, цэнзуры і двайных стандартах.

Па-другое. У сферы бяспекі, на жаль, па-ранейшаму застаецца каласальная колькасць праблем, якія патрабуюць абмеркавання, і самае галоўнае - пошуку шляхоў вырашэння.

За апошні час удалося выйсці на развязкі (я вельмі спадзяюся, доўгатэрміновыя) па некалькіх застарэлых канфліктах: Азербайджан і Арменія падпісалі мірнае пагадненне, спынілася двухгадовая вайна ў Газе. Але гэта толькі пачатак. Спадзяёмся, што добры пачатак.

У астатніх гарачых кропках пробліскаў надзеі няма. На мінулай канферэнцыі я прыводзіў прыклад, што ў свеце ідуць каля 50 узброеных канфліктаў рознай інтэнсіўнасці. Максімальная колькасць з моманту завяршэння Другой сусветнай вайны! Ну што тут здзіўляцца, што Трамп прадухіліў нібыта шэсць ці сем канфліктаў і войнаў. 50 ідзе! Не так шмат (спыніў Дональд Трамп. - Заўвага БЕЛТА).

Растуць бязлітаснасць, колькасць ахвяр, бежанцаў, эканамічныя страты. Асобным выклікам становяцца нібыта стыхійныя рэвалюцыі пакалення Z (памятаеце, Бангладэш, Непал, Мадагаскар?).

І галоўная прычына адсутнасці прагрэсу ў глабальнай дээскалацыі - паслядоўнае ігнараванне прынцыпу непадзельнасці бяспекі.

У выніку міжнародныя адносіны сёння даводзіцца характарызаваць не ў катэгорыях даверу і супрацоўніцтва, а аперыруючы данымі аб кіламетрах новых агароджаў і мегатонах смяротных узбраенняў. За такой небяспечнай матэматыкай - лёсы ўжо не асобных людзей, а ўсяго чалавецтва ў цэлым!

Ігнараванне простай ісціны, што бяспека адной дзяржавы не можа будавацца за кошт другой, - гэта трагічная памылка, калі не сказаць ракавая. Драматычныя падзеі ва Украіне, на Блізкім Усходзе - непасрэднае пацвярджэнне таго.

Заходнія палітыкі да гэтага часу ўпэўнены, што сілай могуць прымусіць усіх прытрымлівацца сваіх інтарэсаў. А хто не прагнецца - таго ізалююць. Вось толькі яны не хочуць зразумець і прыняць сённяшнюю рэальнасць.

Іх палітыка незаконных санкцый і новых раздзяляльных ліній - ідэалагічныя гэта бар'еры ці закрытыя граніцы, неба - прамая дарога да самаізаляцыі ад таго свету, да якога мы імкнёмся.Свету, які зрабіў крок наперад, у якім на першыя пазіцыі выходзіць разуменне неабходнасці бесканфліктнага суіснавання, цярпімасці і павагі да адрозненняў. Адным словам, свету, у якім Глабальная большасць усвядоміла сябе паўнацэнным і паўнапраўным удзельнікам. Упэўнены, гэты працэс будзе прадаўжацца.

У краін на еўразійскай прасторы ёсць жа ўсё, каб садзейнічаць развіццю адзін аднаго. Гэта ж вялізны рынак, багатыя рэсурсы, высокія тэхналогіі і бясцэнны чалавечы патэнцыял! Нам трэба шукаць развязкі праблемных момантаў. Адкрыта, з нацэленасцю на рэзультат, але з улікам нашых інтарэсаў.

Давайце будзем шчырымі, калі ўжо тут сабраліся. Вось мы гаворым: Глабальная большасць, Еўразійскі кантынент - мы можам многае, нас шмат, многае можам зрабіць. Гэта сапраўды так. Але самая вялікая праблема - мы ў гэтым напрамку не тое што нічога не робім, мы вельмі слаба рухаемся ў гэтым напрамку. Мы ўсе разумеем, што мы не можам увесь час хадзіць, сагнуўшы калені, і прагінацца пад адну краіну або аднаго чалавека. Мы гэта цудоўна разумеем.

Увёўшы сёння санкцыі... Няхай сабе санкцыі. Колькі гэтых санкцый ужо ўводзілі апошнім часам. Але ўжо дайшлі да крадзяжу, таго, да чаго нас заўсёды падштурхоўвалі. Вазьміце золатавалютныя рэзервы Расіі, Беларусі, можа, яшчэ некага. Але яны ж (заходнія краіны. - Заўвага БЕЛТА) заўсёды былі за тое, каб мы свае золатавалютныя рэзервы захоўвалі дзе? Калі ў нас дома ЗВР - гэта не ЗВР. Трэба абавязкова некуды вывезці ў першакласныя банкі, у салідныя дзяржавы. Вывезлі. І што? Ужо дайшлі да таго, што пачалі бессаромна браць гэтыя грошы як свае і накіроўваць туды, куды лічаць патрэбным.

Ідзе яшчэ невялікая гульня: ах, Бельгія нешта хоча ці не хоча, Злучаныя Штаты Амерыкі... "А раптам забяром гэтыя рэзервы (чытай: расійскія) - міжнароднае права рассыплецца". Ды Гасподзь з вамі, яно ўжо даўно рассыпалася. Проста ідзе гульня. Адурманіць спрабуюць нас (нас - немагчыма, мы людзі інфармаваныя) і людзей у свеце. Даўно гэта пытанне вырашана. Бандытызм і крадзеж.

Я гэта гавару да таго, што на гэта трэба рэагаваць. Аб гэтым я гаварыў, па-мойму, на вялікай канферэнцыі ШАС у Кітаі і ў іншых краінах. На гэта трэба рэагаваць. Калі амерыканцы не хочуць, каб мы выкарыстоўвалі іх долар (і на гэтым яны нядрэнна жывуць), - добра, значыць, трэба рухацца да таго, каб ствараць альтэрнатыўную валюту.

Калі мы бачым, што сёння яны вядуць барацьбу ўсе разам (нехта таксама гуляецца там і гэтак далей), але мэта іх зразумела (тыя, хто гісторыяй займаўся, тым больш гэта разумеюць), што рана ці позна яны ўсё роўна прыйдуць да той палітыкі, якую заўсёды праводзілі.

Вельмі баюся, што пазіцыя амерыканцаў у дачыненні да Расіі па ўкраінскім канфлікце - гэта таксама спектакль, які разыгрываецца. Апошнія даныя аб гэтым усё больш і больш сведчаць. Не хацелася б. Хацелася б, каб мы скончылі гэту вайну так, як належыць. І гульні тут быць не можа. Таму што, як кажа той жа Трамп, гіне шмат людзей. Але гэта размовы.

Усе мы разумеем, што могуць гэтыя санкцыі быць сёння супраць іншых краін. Вось Індыя не паслухаецца і далей будзе закупляць нафту не там, дзе трэба, - могуць і супраць яе ўвесці санкцыі. Паўтара мільярда з лішнім чалавек! Усе разумеюць, што заўтра і ваенным шляхам (паглядзіце на Венесуэлу) могуць націснуць. Усе разумеюць, што да гэтага можам прыйсці. Ну дык давайце аб'яднаемся, давайце будзем ствараць нейкую альтэрнатыву, пачынаючы ад разлікаў і заканчваючы пэўнай дэманстрацыяй нашых магчымасцей. А яны ёсць.

Такія магчымасці ёсць, але мы гэтага не робім. Усё чакаем, калі з намі разбяруцца паасобку. Таму, ківаючы на ​​Захад, трэба зрабіць адпаведную выснову аб тым, што і мы не заўсёды добрыя і мы не робім тое, што трэба зрабіць сёння. А калі мы не зробім гэтага сёння, заўтра будзе позна. Магчыма, позна.

Паважаныя ўдзельнікі канферэнцыі!

Мы вельмі хочам з аптымізмам глядзець у будучае еўрапейскай і, шырэй, еўразійскай бяспекі. Але фактычныя працэсы і з'явы, якія мы назіраем, пакуль не даюць для гэтага сур'ёзных падстаў. Хутчэй, наадварот.

Мы не раз папярэджвалі: нельга беспакарана дзяліць агульную прастору даверу. Цяпер усім даводзіцца пажынаць плады гэтай блізарукай палітыкі. Развальваюцца міждзяржаўныя масты, ствараемыя дзесяцігоддзямі. Знікаюць рынкі, якія, умоўна кажучы, кармілі цэлыя рэгіёны. Ірвуцца міжчалавечыя сувязі, якія здаваліся больш трывалымі, чым рознагалоссі палітыкаў.

А калі ў дзяржаў знікаюць надзейныя дагаворныя асновы бяспекі і не працуюць меры даверу, узрастае роля інструментаў, у тым ліку ядзернага стрымлівання. Нельга гарантаваць сваю бяспеку, калі яе юрыдычныя і палітычныя гарантыі растаптаныя, калі суседнія краіны імкнуцца так нарасціць свой ваенны патэнцыял, каб ён у шмат разоў перасягаў твой уласны. І не саромеюцца ў агрэсіўнай рыторыцы.

Пытанне: навошта? У мяне толькі адзін адказ: на жаль, каб грамадства ўсё больш прывыкала да думкі аб вайне.

Апошнім часам нас і Расію папракаюць, што, вось, "заўтра-заўтра-заўтра..." Ну калі мы не адсячом Польшчу, а можа, Прыбалтыку, а можа, усё разам... Ну, як мінімум, Сувалкскі калідор, як яны часта кажуць, праб'ём. Я гэта чую, колькі працую Прэзідэнтам. Доўга працую і гэта ўсё чую. Глупства поўнае. Нам разабрацца б з тымі праблемамі, калі шчыра гаварыць, якія ў нас ёсць. Нікуды мы не нацэлены, ніякая Еўропа, Парыж і Лондан нам не патрэбны. Нават Літва і Польшча, Вільнюс і Варшава. Яны нам не патрэбны. Нам не патрэбна гэта эскалацыя.

Тады чаму да 5 працэнтаў ВУП палякі трацяць на зброю? І нават Літва (мы ж бачым, якія там адбываюцца ўнутраныя працэсы) - яны павялічваюць і без таго нязначны бюджэт, адрываюць на ўзбраенне. Навошта? Першае пытанне.

Другое пытанне: навошта гэта ўся рыторыка? Напэўна, яны самі рыхтуюцца да гэтага. Таму я адкрыта і сумленна кажу. Я гаварыў гэта і Прэзідэнту Расіі, і іншым кіраўнікам дружалюбных дзяржаў.

Мы кожны дзень рыхтуемся да вайны, каб яе не было. У той жа час, калі Польшча і Прыбалтыка хочуць з намі супрацоўнічаць - па-чалавечы... Не таму, што тры шары заляцелі ці беспілотнікі (як аказалася, украінскія), аб якіх мы папярэдзілі палякаў. Мы не змаглі іх усіх знішчыць - мала часу было, і гэта заўсёды складана. Мы ім паведамілі. Яны ўдарылі па сваіх дамах сваёй ракетай. Спачатку абвінавацілі нас і Расію, а потым (дзякуй амерыканцам) сказалі, што не, гэта, відаць, не расійская ракета. Выявілі, што не расійская.

Вось так ідзе нагнятанне. І заўсёды паўстае пытанне: навошта вы гэта робіце, навошта нагнятаеце? Я на гэта пытанне адказаў.

Падпісаны ў мінулым годзе Дагавор аб гарантыях бяспекі ў рамках Саюзнай дзяржавы прадугледжвае выкарыстанне любых відаў узбраенняў, уключаючы ядзерныя. Для абароны! Яшчэ раз падкрэсліваю: гэты крок мае выключна абарончы характар ​​і зроблены ў строгай адпаведнасці з міжнародным правам і палажэннямі Дагавора аб нераспаўсюджванні ядзернай зброі.

Яшчэ адно пытанне, якое бударажыць асобных ашалелых палітыкаў, - размяшчэнне ў Беларусі ракетнага комплексу сярэдняй далёкасці "Арэшнік". Ніякай агрэсіўнасці! Ніякай!

У пацвярджэнне. Успомнім гісторыю. 1987- ы год: СССР і ЗША пасля доўгіх перагавораў падпісалі Дагавор аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасці. Гэты дакумент стаў важнейшым элементам сістэмы па прадухіленні ўзаемнага знішчэння двух на той момант проціборствуючых блокаў. Аднак у 2019 годзе Злучаныя Штаты з яго выйшлі. Быў зроблены трагічны крок назад.

Шэсць гадоў таму, выступаючы ў гэтай зале на міжнароднай канферэнцыі, я прапанаваў распрацаваць шматбаковую палітычную дэкларацыю аб неразмяшчэнні ракет сярэдняй і меншай далёкасці ў Еўропе, зрабіць яе адкрытай для далучэння ўсіх зацікаўленых дзяржаў. На жаль, прапанову Беларусі проста не захацелі пачуць. І зразумела, чаму. Яшчэ, можа, таму, што "ну што там Беларусь..." Гэта ж не Кітай, не Індыя, не тыя рэсурсы, напэўна, не тое значэнне. Мы яшчэ гэтымі катэгорыямі думаем.

Шэраг еўрапейскіх краін ужо заявілі аб намеры разгарнуць у сябе ракетныя комплексы сярэдняй далёкасці. Ну чаго нас папракаць? А гэта - адзін з самых небяспечных відаў узбраенняў! Падлётны час - хвіліны. У выпадку памылкі або правакацыі часу разбірацца проста не будзе.

Таму размяшчэнне гэтай зброі ў Беларусі не што іншае, як мера ў адказ на эскалацыю сітуацыі ў рэгіёне і сучасныя пагрозы. Калі ласка: давайце ад гэтага адыдзем, і размовы пра "Арэшнік" спыняцца. Але не хочуць. Мы нікому не пагражаем, толькі забяспечваем сваю бяспеку. Больш таго, заўсёды адкрыты да канструктыўнага дыялогу і ўзаемных крокаў па зніжэнні напружанасці. Калі нашы партнёры на Захадзе да гэтага гатовы, ні мы, ні Расія, упэўнены, у даўгу не застанёмся.

Але пакуль складваецца ўражанне, што Еўропе мір не патрэбны. Палітыкі забылі, якія жахі прынесла Другая сусветная вайна. Паверылі, што нарошчванне ваеннага патэнцыялу іх засцеражэ ад небяспекі. Не і яшчэ раз не! Гэта шлях у нікуды, чарговая прыступка па лесвіцы эскалацыі.

Нягледзячы на ​​ўсе заклікі, дыялог з еўрапейскімі краінамі па бяспецы, кантролі над узбраеннямі і мерах даверу зусім адсутнічае. У гэтым плане красамоўны прыклад з Дагаворам па адкрытым небе. Нам вылучаюць надуманыя прэтэнзіі аб невыкананні дакумента, але пры гэтым поўнасцю адмаўляюцца ад якога-небудзь узаемадзеяння.

Добра, адмовіліся ад пратэстанцкай этыкі дзеля ЛГБТ, але дзе ж праславутая заходняя рацыянальнасць? Няўжо там не разумеюць, што кантроль над узбраеннямі і меры па ўмацаванні даверу несувымерна больш выгадныя і танныя, чым гонка ўзбраенняў? І гістарычны выбар просты - разрадка або эскалацыя. Таму давайце адразу выбіраць разрадку. Чым раней мы гэта зробім, тым лепш будзе і для нас, і для будучых пакаленняў.

Да таго ж Захад у логіцы двайных стандартаў, якая стала прывычнай, спрабуе штучна абвінаваціць Беларусь у прымяненні міграцыі як зброі. Дакладна і адназначна заяўляю: мы не займаемся і не збіраемся займацца выкарыстаннем міграцыйных працэсаў ні ў якім выглядзе.

І давайце рэчы называць сваімі імёнамі. Міграцыя - гэта ў першую чаргу вынік крызісаў, вынік разбураных эканомік, разарваных сацыяльных сувязей і знішчаных дзяржаўных інстытутаў у Афрыцы, на Блізкім Усходзе, у шэрагу іншых краін у выніку безадказнай палітыкі калектыўнага Захаду.

Калі вы дэстабілізуеце і бамбіце іншыя краіны, выцягваеце іх рэсурсы і ставіце пад пагрозу іх будучыню, чаго вы чакаеце? Што людзі застануцца на руінах сваіх дамоў? Не, яны паедуць туды, дзе, як спадзяюцца, ёсць хаця б адносная бяспека для іх і іх дзяцей. І скажыце гэтым няшчасным, што яны не маюць на гэта права.

Хачу задаць пытанне: назавіце мне хаця б адну прычыну, чаму Беларусь павінна абараняць Еўрапейскі саюз, Еўропу ад мігрантаў. Ну чаму?

Па-першае, ва ўмовах усёабдымнага санкцыйнага націску ў нас няма ні лішніх рэсурсаў, ні маральных абавязацельстваў вырашаць праблемы тых, хто гэтыя санкцыі ўвёў. Слухайце, нас душаць санкцыямі і кажуць: "Абараняйце нас!"

Але мы былі сумленнымі. Як толькі ўвялі санкцыі і разарвалі з намі адносіны па пытаннях міграцыі, я ім сумленна і адкрыта сказаў: "Усё, мы лавіць тут нікога не будзем і абараняць не будзем". Не, мы не будзем дапамагаць нікому - людзі знойдуць сваю дарогу самі туды, куды іх паклікалі.

Па-другое, уся інфраструктура, усе праекты прыгранічнага супрацоўніцтва былі ў аднабаковым парадку згорнуты заходнімі суседзямі Беларусі.

Па-трэцяе, на Захадзе іх (мігрантаў. - Заўвага БЕЛТА) туды паклікалі. Памятаеце, заява другой або трэцяй эканомікі свету? Ангела Меркель (экс-канцлера Германіі. - Заўвага БЕЛТА): "Прыязджайце, няма каму працаваць!"

Ну дык калі яны да вас прыехалі (мігранты таксама да нас прыязджаюць), вы ім стварыце роўныя ўмовы са сваімі людзьмі. У іх трэба бачыць людзей. Мы так і робім. Вось тыя, хто да нас прыязджае, - няважна, з нашай роднай Расіі пераехалі (гэта нават не мігранты), з Казахстана (таксама нашы людзі), з Арменіі, іншых краін, ці з Афганістана, Узбекістана і далей, - мы ім ствараем усе ўмовы, як у Беларусі. Бясплатнае адукацыю за кошт бюджэту - вашы дзеткі вучацца разам з нашымі ў адной школе і бясплатна. За кошт бюджэту ахова здароўя ў Беларусі. І вам такая ж. Вы калі-небудзь чулі, што ў нас мігранты ўчынілі нейкія злачынствы? Яны цэняць тое стаўленне, якое складваецца ў Беларусі ў адносінах да іх.

Хто перашкаджае багатай Еўропе (як яны там гаварылі, сад ці што) зрабіць гэта? Трэба проста зрабіць. І тады яны будуць працаваць на вашых "фальксвагенах" і "мерседэсах", збіраць і будаваць аўтамабілі, і праблем, магчыма, і не будзе. Але яны запрасілі і хацелі зрабіць з іх рабоў. Ну дык атрымлівайце!

Як можна ўсур'ёз успрымаць патрабаванні Еўрасаюза да нас (як яны кажуць, "вырашыць праблему з мігрантамі"), калі тыя ж Брусель і Польшча з Прыбалтыкай дэманстратыўна разарвалі ўсе раней дасягнутыя пагадненні і адмаўляюцца падтрымліваць простую камунікацыю нават па бягучых пытаннях?

Ну неяк мы з палякамі не тое, што дамовіліся, а ўжо, мусіць, і настроі ў Польшчы: польскі народ не дурны - прымусіў улады звярнуць увагу на міграцыю і паспрабаваць разабрацца. Слухайце: аж да Германіі створаны бандыцкія групы, якія выцягваюць гэтых мігрантаў (і рады гэтаму) з Беларусі і туды, у Германію, іх накіроўваюць. Вось у чым праблема! Немцы маўчаць. Зразумела, чаму маўчаць. Але, сустракаючыся са службовымі асобамі Германіі, як толькі мы пачынаем гаварыць пра міграцыю і Польшчу, яны закрываюць вочы. Яны ведаюць, што адбываецца.

Логіка простая: калі вы разбурылі масты, не патрабуйце ад нас наводзіць пераправы. Мы не будзем вас абараняць з пятлёй на шыі. Санкцыі - гэта пятля на шыі беларускага народа, і вы ад нас патрабуеце вас абараняць. Гэтага не будзе!

(Апладысменты.)

Паважаныя ўдзельнікі канферэнцыі!

Я ўпэўнены: бяспеку нельга пабудаваць на пагрозах і ўльтыматумах. Гэта проста тупік. Без даверу, супрацоўніцтва, без справядлівасці любая сістэма бяспекі застанецца вельмі зыбкай канструкцыяй.

Чаму ж для Беларусі гэта тэма такая важная? Адказ відавочны. Мы не проста наглядальнікі, а непасрэдныя ўдзельнікі геапалітычных працэсаў у самым цэнтры Еўропы.

І мы не наіўныя. Разумеем, што спробы стварыць вялікую ваенную перавагу на нашых граніцах (аб якіх я гаварыў), падарваць нашу эканоміку і пастаяннае правакаванне сацыяльных узрушэнняў - гэта спосабы падпарадкаваць Мінск чужой волі. Будзем, як зможам, адказваць. У нас ёсць свае магчымасці. У нас ёсць апора ў асобе брацкай Расіі. У нас ёсць падтрымка краін Глабальнай большасці.

Але мы прынцыпова не шукаем канфрантацыі. Неаднаразовыя заклікі Беларусі да аднаўлення дыялогу - гэта імкненне вярнуць разважлівасць у міжнародныя адносіны, у якіх яе спрабуюць падмяніць сілай.

Выратаваць Еўразію можа толькі адмова ад канфрантацыі. Каштоўнасць нашага кантынента заключаецца ў яго ўзаемазвязанасці. Таму яго нельга бясконца і беспакарана драбніць на ваюючыя лагеры.

Я ўпэўнены, што ідэя мірнага сумеснага развіцця з'яўляецца тым самым стратэгічным арыенцірам, той мэтай, да якіх усе абавязаны імкнуцца. Менавіта на гэтых прынцыпах будуюцца такія магутныя структуры, як ШАС, БРІКС, ЕАЭС, СНД.

Я ўжо гаварыў аб аб'яднальных ініцыятывах Расіі і Кітая, аб новым, разважлівым поглядзе амерыканцаў (дай бог, каб гэта было так, а не спектакль). Гэта не значыць, што я спрабую штучна выключыць з гэтага працэсу Еўропу. Гэта немагчыма!

Ва ўзнікаючым шматпалярным светаўладкаванні важнейшае месца павінен заняць Еўрапейскі саюз. Моцны Еўрапейскі саюз. Мы ў гэтым упэўнены і мы да гэтага не раз заклікалі. Гэта адна з апор, асноў нашай сістэмы - планетарнай сістэмы, на якой трымаецца свет.

Але ці зможа Еўрасаюз заняць такое месца - пакуль пытанне. На сённяшні дзень Еўрасаюз знаходзіцца ў крызісе. Прычыны зразумелыя. Спачатку дзесяцігоддзямі выбудоўвалі сістэму ўнутранага рэгулявання ўсяго і ўся. Выбудавалі. Бізнес пачаў уцякаць.

Потым адмовіліся ад нармальнага ўзаемадзеяння з суседзямі на Усходзе, з Расіяй перш за ўсё. Агароджы на граніцы ўзвялі. Хутка наогул замініруюць. І пачым цяпер энергія, напрыклад, у Еўрапейскім саюзе?" Ці застаюцца сродкі, каб трымацца ў авангардзе інавацыйных распрацовак?

Але, баюся, у Бруселі і шэрагу сталіц выбралі не вырашаць праблему па сутнасці, а прыкрыць будучай вайной. Няўжо разлічваюць на тое, што перавод эканомікі на ваенныя рэйкі гарантуе рост?

На пару гадоў нейкае боўтанне на адным узроўні, можа, і забяспечыць. Запасы капілі яшчэ з каланіяльных часоў. Але ж потым давядзецца разграбаць катастрафічныя наступствы.

Што атрымалі? Расце еўраскептыцызм. Іскрыць ва ўнутранай палітыцы. Узмацняюцца супярэчнасці паміж асобнымі дзяржавамі Еўрасаюза. Закладваюцца бомбы пад будучыню ўсёй вялікай Еўропы, а можа, і ў цэлым Еўразіі.

Гавару адкрыта: калі стратэгічна нацэлены на нармальнае суіснаванне і вы не стараецеся перарабіць нас, а мы - не будзем вас.

У нас свой менталітэт, свая культура, свой гістарычны этап развіцця грамадства. Ідэалагічная, як і любая іншая, агрэсія для нас недапушчальна. А напружаныя знешнія ўмовы вы ж нам і стварылі. Яшчэ і падрыўную дзейнасць вядуць. Купілі з усімі трыбухамі дзясятак-другі нашых і расійскіх збеглых і малююць ім імідж ледзь ці не законнай улады ў Беларусі і Расіі. А потым крычаць: "Дыктатура! Пуцін, Лукашэнка - суагрэсары". Перажывём.

Цяпер да рэалістычнай размовы з Мінскам у Еўропе, здаецца, яшчэ не гатовы. Не бачаць у нас перагаворных пазіцый, якія ёсць у шэрага іншых краін, накшталт прыродных багаццяў. Але ў нас ёсць цвярозы розум, вытрымка, а яшчэ - рэсурс стратэгічнага становішча і здольнасць быць мостам, як гэта было заўсёды, паміж Захадам і Усходам. Я ж хачу быць упэўнены, што ў інтарэсах еўрапейцаў - як мінімум мірнае суіснаванне. Тады дыскусію перавядзём у плоскасць зусім іншых аргументаў - калі гэта не так, калі вы гэтага не хочаце.

Мы не лічым сябе вінаватымі ў пагаршэнні адносін з Захадам і яго асобнымі краінамі. Але руку працягваем. Гэта не рука таго, хто просіць. Гэта рука партнёра, які мае ўласную годнасць і прапануе разам шчыра працаваць дзеля міру для нашых дзяцей і ўнукаў.

Паважаныя ўдзельнікі канферэнцыі!

У гэтым годзе Арганізацыі Аб'яднаных Нацый споўнілася 80 гадоў. "Хельсінкі", заключнаму акту, - 50 гадоў. Тэму рэформы ключавых міжнародных інстытутаў абмяркоўваюць не адно дзесяцігоддзе, а праблемы не вырашаюцца.

Прыхільнасць Беларусі да справы міру - не пустая рыторыка, а аб'ектыўная неабходнасць. І не толькі мы, а ўвесь Еўразійскі кантынент да гэтага прыхільны. Акрамя Захаду.

Што мы прапануем?

Першае. Адносна прадуктаў харчавання і медыкаментаў неабходна забарона на ўвядзенне любых санкцый, у тым ліку другасных. Таму што гэта звязана з вялізнымі стратамі, гібеллю людзей.

Вынік размахвання гэтай дубінай бачны ўсім: эканамічны крызіс, абвастрэнне сацыяльных супярэчнасцей, правакаванне ўнутраных і міжнародных канфліктаў.

Другое. Абарона крытычнай міжнароднай інфраструктуры: газа- і нафтаправодаў, інтэрнэт-кабеляў, АЭС.

Забарона на дзеянні супраць гэтых аб'ектаў павінна быць адназначнай. І ў гэтым зацікаўлены ўсе краіны свету, нават тыя, якія сёння трактуюць падрыў газаправода як подзвіг. У любых сітуацыях трэба абменьвацца данымі, забяспечваць іх фізічную недатыкальнасць і бесперабойную работу.

Трэцяе. Пераадоленне міграцыйнага крызісу. З тым, што Захад нарабіў у краінах зыходу, ён павінен разабрацца сам.

Што датычыцца наступстваў. Мы гатовы працаваць у тым фармаце, які доўгі час забяспечваў кантроль за сітуацыяй для абодвух бакоў.

Трэба дамаўляцца, напрыклад, у рамках глабальнай здзелкі. Падыход Прэзідэнта Трампа "ўсё на ўсё" мы можам абмяркоўваць і з ЗША, і з Еўропай, як і любая іншая краіна.

Відавочна, што неабходна адзіная сістэма праверкі мігрантаў, узмацненне барацьбы са злачыннымі групоўкамі гандляроў людзьмі, паскарэнне працэдур дэпартацыі парушальнікаў.

Чацвёртае. Штучны інтэлект. Усё большая праблема. Некіруемая гонка ў гэтай сферы ператварае яго з карыснага рэсурсу ў зброю. У перспектыве - масавага паражэння.

Мы прапануем сумежным краінам стварыць пояс лічбавага добрасуседства. Час гэтым поясам аб'яднаць усю Еўразію і ўлічыць прынцыпы лічбавага суверэнітэту і нейтралітэту ў нашай будучай Хартыі шматпалярнасці і разнастайнасці ў бягучым стагоддзі.

Паважаныя сябры!

Нам патрэбны дыялог. Нельга глядзець адзін на аднаго праз прыцэл аўтамата. Ні ў якім выпадку нельга. Трэба заўсёды размаўляць. Калі не размаўляюць, тады вайна бліжэй. Нам патрэбны гэты дыялог.

Нам трэба спыніць гонку ўзбраенняў. Мы ўсе кажам, што "не, не, мы не будзем у яе ўцягвацца". Ды мы ўжо даўно ўцягнуліся ў гэту гонку ўзбраенняў. І, бачачы, які сёння свет, дзяржавы будуць траціць апошнія грошы для таго, каб забяспечыць сваю бяспеку. А калі з патэнцыяльным агрэсарам не змогуць ваяваць, як Беларусь, - ( будуць старацца. - Заўвага БЕЛТА) нанесці гэтаму праціўніку непапраўны ўрон.

Яшчэ раз, паважаныя сябры, я дзякую вам за тое, што вы, нягледзячы ні на што, дабраліся да сталіцы Беларусі.

Я ўпэўнены, сёння прагучыць шмат слушных ідэй, якія нам сёння так патрэбны.

Але яшчэ больш патрэбнае для нас - дзеянні ў сувязі з тымі ідэямі, якія вы даўно выказваеце. Проста нельга дапусціць словаблудства і ператварэння нашых размоў у нішто. Пасля гэтага павінны быць дзеянні. Сёння такі перыяд, што мы павінны быць нацэлены на гэта.

Яшчэ раз дзякую вам, дарагія сябры, за тое, што вы мяне запрасілі. Жадаю вам усім плённай працы.

(Апладысменты.).