Галоўныя навіны

БелАЭС вось-вось пачне працаваць на ўсю моц. Успамінаем, як у Беларусі з'явілася атамная станцыя і што пра яе гаварыў Лукашэнка

Яшчэ 10 гадоў таму гэта было цяжка ўявіць. Калі шчыра, нават сёння часам нялёгка ўсвядоміць: Беларусь не толькі пакарыла космас, але і стала ядзернай дзяржавай. У бягучым годзе ў прамысловую эксплуатацыю плануюць увесці ўжо другі энергаблок Беларускай атамнай электрастанцыі. Пробнае ўключэнне ў сетку адбудзецца вясной. Як у Беларусі прымалася рашэнне наконт будаўніцтва АЭС і якія тры важнейшыя задачы яна вырашае? Чаму Аляксандр Лукашэнка называў Беларускую атамную станцыю косткай у горле Еўрасаюза? Колькі ўзроўняў бяспекі існуе на БелАЭС? Усе падрабязнасці - у новым выпуску YouTube-праекта БЕЛТА "Па факце: рашэнні Першага".

Яшчэ ў жніўні 2012 года кіраўнік дзяржавы, наведваючы будаўнічую пляцоўку атамнай станцыі, заявіў, што гэта будучыня беларускага народа. "Мы павінны займацца высокімі тэхналогіямі. Але тэхналогій вышэй, чым космас і атамная, няма. І таму наша ўмяшанне ў гэту сферу (у добрым сэнсе слова) - гэта інтэлектуальны патэнцыял нацыі. Гэта будучыня нашага беларускага народа", - падкрэсліў Прэзідэнт.

Калі ў Беларусі вырашылі пабудаваць АЭС

Пытанне аб развіцці ў Беларусі ядзернай энергетыкі не з'явілася ніадкуль. Яшчэ ў 80-я гады мінулага стагоддзя недалёка ад Мінска пачалі будаваць атамную цеплаэлектрацэнтраль. Гэта было прадугледжана Энергетычнай праграмай СССР, прынятай у 1983 годзе. Але чарнобыльская трагедыя прывяла да закрыцця праграмы ядзернай энергетыкі, і замест ядзернага аб'екта пад Мінскам з'явілася новая ЦЭЦ на прыродным газе.

У 1990-я гады ў Беларусі прааналізавалі стан энергазабеспячэння і зноў пачалі гаварыць аб ядзернай энергетыцы.

Ужо на той момант у свеце працавала звыш чатырох соцень ядзерных энергаблокаў. Найбольшае развіццё атамная энергетыка атрымала ў Еўропе, дзе яе доля ў агульным аб'ёме вырабляемай электраэнергіі складала больш за 30 працэнтаў. А ў Францыі за кошт ядзернай энергетыкі атрымлівалі наогул каля 80 працэнтаў электраэнергіі. У Беларусі ж 93 працэнты энергіі на цепластанцыях выпрацоўвалася з выкарыстаннем газу. Паводле разлікаў, будаўніцтва АЭС павінна было знізіць гэты паказчык на трэць.

"Гэта аргументаваная і ўзважаная пазіцыя. Вучоныя зыходзілі не толькі з нашых унутраных патрэбнасцей у энергіі, але ўлічылі ўвесь сусветны вопыт, які сведчыць, што ў будучым ядзерная энергетыка стане асноўным сродкам пераадолення глабальнага энергетычнага крызісу", - сказаў Аляксандр Лукашэнка на нарадзе па энергетычнай бяспецы ў 2006 годзе.

Пасля доўгіх месяцаў абмеркаванняў, вывучэння магчымасці і мэтазгоднасці будаўніцтва атамнай станцыі Савет бяспекі ў пачатку 2008 года прыняў канчатковае палітычнае рашэнне - Беларускай АЭС быць.

Чаму месцам будаўніцтва АЭС выбралі Астравец

Найбольш бяспечнае месца для будаўніцтва АЭС беларускія спецыялісты выбіралі з 74 магчымых пунктаў размяшчэння.

З улікам энерганедастатковасці заходняга рэгіёна, больш блізкага размяшчэння воднай крыніцы і лепшай геалагічнай будовы падсцілаючых грунтоў спецыяльная дзяржаўная камісія спынілася на Астраўцы. Агульная тэрыторыя ўчастка склала 450 га. Дзве іншыя пляцоўкі былі вызначаны ў якасці рэзервовых.

У выніку ў маі 2009 года ўрады Беларусі і Расіі падпісалі пагадненне аб супрацоўніцтве ў галіне выкарыстання атамнай энергіі ў мірных мэтах. Працэс пайшоў.

Кіраўнік дзяржавы заявіў, што ў Беларусі будзе пабудавана самая сучасная і бяспечная АЭС.

Праз два гады кіраўнік дзяржавы чарговы раз наведаў будаўнічую пляцоўку АЭС (дарэчы, тады, у 2012 годзе, ён назваў яе сваім новым рабочым месцам). "У нас павінна быць станцыя, гэта танная электраэнергія, новыя тэхналогіі, гэта зусім іншае аблічча беларускай нацыі. Мы робім правільна, што будуем такое магутнае прадпрыемства", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Якія ж задачы вырашае Беларуская атамная станцыя? У першую чаргу размова ідзе аб дыверсіфікацыі паставак відаў паліва. Як мы ўжо гаварылі, прыродны газ доўгі час дамінаваў у вытворчасці цеплавой і электрычнай энергіі ў Беларусі. Акрамя таго, атамная станцыя эканамічна больш выгадная: вырабляць электраэнергію з яе дапамогай значна танней. А значыць, і сабекошт прадукцыі на беларускіх прадпрыемствах будзе ніжэйшы. І трэці момант - экалогія. АЭС - чыстая крыніца электраэнергіі на доўгія-доўгія гады.

Як забяспечваецца бяспека БелАЭС

Беларуская атамная электрастанцыя пабудавана па расійскім праекце "АЭС-2006". Ён адносіцца да эвалюцыйных праектаў з вода-вадзянымі рэактарамі трэцяга пакалення. Галоўная іх асаблівасць - унікальнае спалучэнне актыўных і пасіўных сістэм бяспекі. Будынак рэактара ўкрыты двайной ахоўнай абалонкай. Выкарыстоўваемая пры іх будаўніцтве тэхналогія сёння самая запатрабаваная і апрабаваная ў свеце. З яе выкарыстаннем на працягу апошняга дзесяцігоддзя ўведзены ў эксплуатацыю атамныя станцыі ў Кітаі і Індыі. Таксама плануюцца да ўводу АЭС у Егіпце, Турцыі, Венгрыі, Бангладэш і Узбекістане.

"Беларуская АЭС разлічана і спраектавана з улікам пэўнага набору знешніх фактараў - землетрасенняў, паводак, падзення самалёта і іншага. Тут наш праект адпавядае самым сучасным патрабаванням. Акрамя таго, праект БелАЭС быў і застаецца самым бяспечным па ўсіх сістэмах абароны. Пяць з сямі новых энергаблокаў, якія пачалі будавацца ў мінулым годзе ў свеце, узводзяцца па праекце "АЭС-2006". Гэта аб нечым жа сведчыць? Гэты праект сертыфікаваны па ўмовах бяспекі як у МАГАТЭ, так і ў Еўропе. На гэты момант ён самы запатрабаваны ў свеце. Сёння па гэтым праекце будуюцца АЭС у Венгрыі, Бангладэш, Егіпце", - адзначыў намеснік міністра энергетыкі Міхаіл Міхадзюк.

Што адбудзецца ў выпадку аварыйнага адключэння электразабеспячэння БелАЭС

На выпадак аварыйнага адключэння электразабеспячэння бяспеку энергаблока гарантуе рэзервовая станцыя. У ёй знаходзяцца чатыры дызель-генератарныя ўстаноўкі. Кожная з іх можа самастойна забяспечыць работу аднаго энергаблока.

Побач размешчаны пырскальныя басейны, яны частка сістэмы ахаладжэння. Распырсквальныя ўстройствы патрэбны для эфектыўнага адводу цяпла ад дапаможных сістэм, якія абслугоўваюць рэактарнае аддзяленне. На кожны блок прыпадае чатыры незалежныя адзін ад аднаго каналы для ахаладжэння вады. Гэта зроблена, каб забяспечыць бесперабойную падачу вады пры неабходнасці.

Навошта атамнай электрастанцыі свае рамонтныя майстэрні

Дарэчы, на Беларускай атамнай станцыі ёсць і ўласныя рамонтныя майстэрні - станочнага абсталявання, для зварачных работ, па рамонце трубаправоднай арматуры. Ёсць майстэрні і непасрэдна на энергаблоках, куды абмежаваны доступ: там выконваюцца работы, звязаныя з абсталяваннем рэактарнага аддзялення.

Навошта ж атамнай станцыі свае майстэрні? Вядома, для эфектыўнай работы ўсіх сістэм і абсталявання. На БелАЭС прадугледжана правядзенне планава-папераджальных рамонтаў. Адзін раз у год трэба спыніць энергаблок для частковай перагрузкі паліва і выканання планавых рэгламентных работ па тэхнічным абслугоўванні і рамонце.

Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.